Nhà tôi chỉ có mình tôi là con trai độc nhất, nên từ lúc tôi yêu được cô gái thành phố, cả họ mừng như trúng số. Mẹ tôi bảo:
“Cưới vợ cho con trai là chuyện hệ trọng, cái gì cũng phải đàng hoàng, phải để nhà gái nể mặt.”
Vậy là bà không tiếc tiền, một tay chuẩn bị đủ đầy sính lễ, từ trầu cau, rượu, chè, vàng bạc, lễ đen… đến cả trăm triệu. Họ hàng hai bên ai cũng trầm trồ: “Mẹ thằng Hùng chơi lớn thật!”
Ngày ăn hỏi, đoàn nhà trai chúng tôi rồng rắn kéo sang nhà gái. Trống giong cờ mở, trên bàn bày la liệt lễ vật, mẹ tôi mặt hớn hở. Thế nhưng vừa bước vào gian chính, mắt bà khựng lại, dán chặt vào… con gà luộc vàng ươm đặt trên bàn thờ.
Bà đột ngột sa sầm mặt, nghiêm nghị quay sang trưởng đoàn, giọng gắt lên:
“Thu lễ lại! Hủy hôn ngay lập tức!”
Cả đoàn chết sững. Tôi đứng ngây như phỗng, tưởng mình nghe nhầm. Nhà gái tái mặt, họ hàng nhà trai thì xì xào: “Mẹ nó điên rồi sao? Bao nhiêu công sức chuẩn bị, giờ tự dưng đòi hủy hôn?”
Bố tôi kéo bà ra ngoài thì thầm:
“Bà làm trò gì thế? Người ta cười vào mặt cả họ bây giờ!”
Nhưng mẹ tôi kiên quyết:
“Không cưới! Cưới thì tuyệt tự tuyệt tôn cả họ cho mà xem!”
Đoàn ăn hỏi vội vã rút về trong ánh mắt đầy phẫn nộ và tủi hổ của họ hàng. Tôi tức nghẹn, hét vào mặt mẹ:
“Mẹ điên thật rồi! Mẹ không muốn tôi có vợ chứ gì?”
Bà chỉ im lặng, cắn môi đến bật máu. Mãi đến khi về đến nhà, đóng kín cửa, bà mới run rẩy nói lý do:
“Các con không biết… nhưng ta nhìn con gà trên bàn thờ ấy, lập tức thấy điềm chẳng lành. Gà cúng cưới mà lại… không có mào.”
Cả họ ồ lên:
“Thế thì sao? Chỉ là con gà thôi mà?”
Mẹ tôi nghiêm giọng, ánh mắt hoảng hốt:
“Không phải chuyện nhỏ! Theo tục lệ quê ta, gà trống cúng cưới phải đủ mào, đủ cựa, tượng trưng cho dòng dõi hưng thịnh, sinh con đàn cháu đống. Gà trống mà cụt mào thì gọi là gà thiến, mang điềm báo nhà trai tuyệt đường con cái. Nhà gái bày đúng con gà ấy trong ngày ăn hỏi… nghĩa là họ đã biết rõ chuyện con gái mình không thể sinh nở!”
Không khí trong gian nhà nghẹt lại. Tôi bủn rủn chân tay, ký ức thoáng hiện lại: vài lần đi chơi, người yêu tôi né tránh chuyện con cái, bảo “cưới rồi tính sau”. Thì ra…
Cả họ chết đứng, không ai nói nổi lời nào. Bấy giờ, tôi mới hiểu ra: mẹ tôi không phải phá chuyện, mà là âm thầm cứu cả họ khỏi cảnh tuyệt tự.
