Ông Tâm, một lão chiến binh ngoài bảy mươi, sống cùng vợ và đứa cháu nội trong căn nhà nhỏ lụp xụp ở ngoại ô. Căn nhà ấy chẳng có gì đáng giá ngoài mảnh sân bé tí, vài cây ổi còi cọc và những kỷ vật chiến tranh ông giữ kỹ trong chiếc rương gỗ. Gia đình ông nghèo, nhưng yên ấm. Hàng ngày, bà Tâm bán vài bó rau ngoài chợ, còn ông trông nom thằng cháu nội, dạy nó đọc chữ và kể chuyện chiến trường. Cửa chính nhà họ, một cánh cửa gỗ cũ kỹ, mở ra con hẻm nhỏ chung giữa các nhà trong xóm.
Con hẻm ấy là lối đi chung, nơi cửa nhà ông Tâm và các nhà khác đều hướng ra. Nó chẳng thuộc về ai, chỉ là khoảng đất trống còn sót lại giữa những ngôi nhà san sát. Hàng xóm xung quanh, dù chẳng thân thiết, cũng chưa từng gây chuyện. Nhưng mọi thứ thay đổi khi ông Ba, một người hàng xóm mới dọn đến cách đây vài tháng, quyết định xây lại ngôi nhà cũ kỹ của mình.
Ông Ba giàu có, làm ăn lớn ở thành phố, mua căn nhà bên cạnh để sửa sang làm nơi nghỉ dưỡng. Ông ta chẳng mấy khi trò chuyện với ai trong xóm, chỉ sai khiến đám thợ xây làm việc ngày đêm. Một buổi sáng, ông Tâm đang nhấm nháp chén trà thì nghe tiếng máy khoan ầm ĩ. Thằng cháu chạy vào, hốt hoảng: “Ông ơi, họ xây tường chặn mất cửa nhà mình rồi!”
Ông Tâm vội vàng ra xem. Quả nhiên, ngay trước cửa nhà, một bức tường xi măng cao hơn hai mét đang được dựng lên, che kín lối ra vào. Đám thợ xây làm việc hối hả, không thèm để ý đến ánh mắt lo lắng của ông. Ông Tâm gọi với ra: “Này, mấy cậu làm gì thế? Đây là cửa nhà tôi!” Một gã thợ, mặt mũi lấm lem, chỉ tay về phía ông Ba đang đứng khoanh tay gần đó. “Hỏi ông chủ kìa, bọn tôi chỉ làm theo lệnh.”
Ông Tâm bước tới, giọng run run: “Anh Ba, anh làm thế này thì nhà tôi ra vào kiểu gì? Cửa này là lối đi chung, anh xây tường chặn thế là không được!” Ông Ba nhếch mép, giọng lạnh tanh: “Đất này thuộc nhà tôi, tôi muốn xây gì thì xây. Ông không có giấy tờ gì chứng minh khu vực trước cửa là của ông, đúng không? Vậy thì đừng cản tôi.” Ông Tâm nghẹn lời. Quả thật, con hẻm trước cửa chẳng ai có giấy tờ. Nó tồn tại từ thời cha ông, chẳng ai tranh giành, giờ bỗng thành vấn đề.
Bà Tâm đi chợ về, thấy cảnh ấy thì hoảng hốt. Bà kéo ông Tâm vào nhà, lo lắng: “Giờ tính sao đây? Không ra vào được bằng cửa chính, mình sống thế nào? Cháu nó đi học ra sao?” Ông Tâm ngồi trầm ngâm, tay vuốt ve chiếc huy chương chiến công cũ kỹ. Ông đã từng đối mặt với bom đạn, với cái chết, nhưng lần này, ông thấy mình bất lực trước bức tường vô tri.
Cả xóm bắt đầu xì xào. Có người thương ông Tâm, nhưng chẳng ai dám lên tiếng. Ông Ba giàu, lại có mối quan hệ rộng, ai dám dây vào? Duy chỉ có chị Lan, cô hàng xóm bán nước đầu xóm, là dám nói thẳng. Chị tìm đến ông Tâm, bảo: “Bác ơi, phải kiện lên phường. Không thể để ông Ba chèn ép thế được!” Ông Tâm lắc đầu: “Kiện tụng tốn kém, mà nhà mình làm gì có tiền. Với lại, giấy tờ chẳng có, biết thắng thế nào?”
Nhưng chị Lan không bỏ cuộc. Chị lân la hỏi han, tìm hiểu về luật đất đai. Chị phát hiện ra rằng, theo quy định, lối đi chung trước cửa nhà, dù không có giấy tờ, vẫn được công nhận nếu đã sử dụng lâu dài và không có tranh chấp trước đó. Chị in một bản luật ra, mang đến cho ông Tâm, động viên: “Bác cứ lên phường trình bày, em sẽ đi cùng. Cả xóm sẽ làm chứng cho bác!”
Ông Tâm do dự, nhưng nhìn ánh mắt trong veo của thằng cháu, ông quyết định thử một lần. Ông cùng chị Lan và vài người hàng xóm tốt bụng đến UBND phường. Tại đây, ông kể lại câu chuyện, giọng nghèn nghẹn khi nhắc đến những ngày tháng chiến tranh, khi ông chiến đấu để bảo vệ quê hương, giờ lại bị chặn cửa nhà mình. Người cán bộ phường lắng nghe, ghi chép cẩn thận, hứa sẽ kiểm tra.
Trong lúc chờ đợi, bức tường của ông Ba đã hoàn thiện. Nhà ông Tâm giờ như một cái lồng. Muốn ra ngoài, họ phải dùng cửa sau, luồn qua mảnh đất hoang đầy cỏ dại, trèo qua bức tường thấp. Thằng cháu nội, mới bảy tuổi, mấy lần trượt chân ngã, khóc đòi ông. Bà Tâm thì lặng lẽ khóc mỗi đêm, sợ rằng gia đình sẽ không vượt qua được.
3 ngày sau, UBND phường mời ông Tâm và ông Ba lên hòa giải. Ông Ba vẫn giữ thái độ cứng rắn, khăng khăng rằng đất là của mình, muốn làm gì thì làm. Nhưng cán bộ phường đưa ra bằng chứng: nhiều hàng xóm đã làm chứng rằng con hẻm trước cửa nhà ông Tâm là lối đi chung từ hàng chục năm nay. Theo luật, ông Ba không được phép chặn lối ra vào duy nhất của nhà ông Tâm. Nếu không tự tháo dỡ bức tường, ông Ba sẽ bị cưỡng chế.
Ông Ba tức tối, nhưng cuối cùng cũng phải nhượng bộ. Đám thợ được gọi đến, bức tường trước cửa nhà ông Tâm bị đập bỏ trong ánh mắt nhẹ nhõm của cả xóm. Ngày bức tường sụp xuống, ông Tâm đứng trước cửa, tay ôm chặt thằng cháu, mắt ngân ngấn. Ông thì thầm: “Cảm ơn các con, cảm ơn xóm làng.” Chị Lan đứng bên, cười tươi: “Bác ơi, đoàn kết là sức mạnh mà!”
Từ hôm ấy, ông Tâm bắt đầu để ý hơn đến xóm giềng. Ông thường mang mấy quả ổi chín tặng chị Lan, kể chuyện chiến tranh cho bọn trẻ con nghe. Con hẻm nhỏ trước cửa lại rộn ràng tiếng cười nói. Ông Ba, sau vụ việc, ít xuất hiện hơn, nhưng ông Tâm chẳng để bụng. Với ông, cuộc sống vẫn tiếp diễn, miễn là gia đình còn bên nhau, và cánh cửa nhà vẫn rộng mở.
Câu chuyện về bức tường chặn cửa lan truyền trong xóm, trở thành bài học về lòng đoàn kết và sự kiên trì. Ông Tâm, từ một lão chiến binh nghèo khó, trở thành biểu tượng của sự kiên cường, không chỉ trên chiến trường mà cả trong cuộc sống đời thường.
