“Mỗi tháng chu cấp cho bố mẹ 5 triệu, đến khi nhờ ông bà giúp một việc cỏn con cũng bị từ chối. Sau nhiều ngày suy nghĩ, tôi quyết định sẽ cắt khoản tiền 5 triệu mỗi tháng, nếu ông bà có hỏi thì tôi sẽ nói là do điều kiện kinh tế khó khăn. Một năm sau tôi trở về thăm nhà thì thấy cảnh tượng đau lòng…”
Tôi tên là Lâm, 35 tuổi, kỹ sư công nghệ thông tin đang làm việc ở Sài Gòn. Lương tháng hơn 30 triệu, tôi sống độc thân nên cũng không vướng bận chuyện con cái hay gia đình riêng. Bố mẹ tôi sống ở quê, cách thành phố hơn 300 km. Họ đều đã nghỉ hưu, sống trong một căn nhà nhỏ cấp bốn, không sang trọng nhưng đủ ấm cúng.
Từ lúc có thu nhập ổn định, tôi quyết định mỗi tháng gửi về cho bố mẹ 5 triệu – không nhiều, nhưng đủ để hai người sống thoải mái hơn. Ngoài khoản lương hưu ít ỏi, đó là sự báo đáp mà tôi nghĩ rằng mình nên làm. Tôi từng tin rằng tiền bạc có thể thay tôi ở bên cạnh chăm lo, vì công việc bận rộn khiến tôi hiếm khi về thăm nhà. Một năm tôi chỉ về vào dịp Tết, thi thoảng là đám giỗ hay cưới xin họ hàng.
Năm ngoái, giữa mùa hè nóng bức, tôi bị giao một dự án gấp rút khiến tôi phải làm việc xuyên đêm. Trong lúc căng thẳng, tôi gọi điện nhờ mẹ tôi lên trông nhà giúp một tuần để tôi tập trung làm việc – chỉ đơn giản là nấu cơm, giặt đồ, dọn nhà. Nhưng mẹ tôi từ chối.
“Bố con mới ốm dậy, mẹ không đi được. Với lại nhà còn mảnh vườn, đàn gà ai lo,” mẹ nhẹ nhàng giải thích.
Tôi nổi giận. Tôi nghĩ, mình gửi tiền về hàng tháng, trong khi bản thân phải ăn cơm hộp, sống trong phòng trọ chật chội. Vậy mà chỉ cần giúp một việc nhỏ cũng bị từ chối. Tôi không nói nhiều, chỉ im lặng cúp máy.
Tôi trằn trọc mấy đêm liền. Cảm giác ấm ức không nguôi. Tôi quyết định cắt khoản chu cấp 5 triệu mỗi tháng. Tôi không nói gì, chỉ nghĩ: nếu bố mẹ có hỏi thì bảo do khó khăn tài chính, vật giá leo thang, công ty cắt giảm lương.
Ba tháng đầu không ai nói gì. Tháng thứ tư, mẹ gọi điện hỏi thăm.
“Dạo này con có sao không? Tháng này mẹ không thấy chuyển tiền…”
Tôi đáp đúng như đã định:
“Dạo này công việc khó khăn mẹ à, công ty giảm biên chế, con bị cắt lương. Mẹ ráng xoay xở vài tháng, khi nào ổn con lại gửi.”
Mẹ không trách móc gì, chỉ bảo: “Ừ, con lo cho mình đi, bố mẹ vẫn còn gạo, đừng lo.”
Cuộc sống vẫn tiếp diễn, không ai nhắc lại chuyện tiền nong nữa. Tôi cũng bận rộn với dự án mới, rồi bạn bè rủ rê đầu tư chứng khoán, rồi lại lao vào vòng xoáy “làm giàu”. Nửa năm sau, tôi chuyển sang căn hộ thuê cao cấp hơn, ăn uống sang chảnh hơn, và quên khuấy bố mẹ.
Một hôm, tôi gọi về nhưng không ai nghe máy. Tôi nghĩ chắc do hai ông bà bận ở vườn. Một tuần sau, em họ nhắn tin: “Anh Lâm ơi, bác trai bị tai biến nhẹ hồi tuần trước, giờ bác gái lo xoay xở đủ thứ, nhà mình đang quyên góp giúp.”
Tôi lặng người. Tại sao không ai gọi cho tôi?
Tôi gọi lại cho mẹ, giọng bà vẫn nhẹ như mọi khi: “Không sao đâu con, bố nằm viện tỉnh vài ngày thôi. Nhà mình xoay xở được. Con lo cho công việc đi.”
Tôi cảm thấy lạ lùng. Trước đây chỉ cần tôi ho một tiếng là mẹ đã cuống cuồng gọi dặn uống thuốc, giờ thì ngược lại. Tôi có linh cảm gì đó không ổn, nhưng vì bận và vì tự ái cũ chưa nguôi, tôi lại mặc kệ.
Một năm trôi qua.
Tết năm đó tôi quyết định về quê sau gần 14 tháng xa nhà. Tôi đi xe đêm, đến nơi lúc trời còn mờ sáng. Căn nhà cũ vẫn vậy, chỉ khác một điều: cây cau trước sân trơ trọi, không còn mấy giò lan mẹ từng chăm. Gõ cửa mãi không ai ra. Tôi đẩy cửa bước vào – không khóa.
Trong nhà, bố tôi nằm trên chiếc giường nhỏ, gầy hơn hẳn, mặt hốc hác. Bên cạnh là mẹ – tóc đã bạc trắng, đang lúi húi nấu cháo bằng bếp củi.
Tôi ngơ ngác:
“Sao không nói gì với con? Sao không gọi? Sao lại sống thế này?”
Mẹ ngẩng lên, cười yếu ớt:
“Con bận, mẹ sợ làm phiền. Mình mẹ lo được. Còn bố con… từ hôm tai biến, tay chân yếu, không làm gì được, mẹ không dám nhờ ai.”
Tôi nhìn quanh. Căn nhà lạnh lẽo, tủ lạnh cũ trống rỗng, chỉ có mấy quả cà muối và vài mớ rau luộc. Không còn cái bàn gỗ lớn ngày xưa, thay vào đó là bàn nhựa cũ kỹ. Tôi nghẹn họng không nói được lời nào.
Khi đêm xuống, mẹ mới thở dài, nói nhẹ như gió thoảng:
“Thật ra mấy tháng đầu cắt tiền mẹ cũng buồn, nhưng mẹ hiểu, chắc con khó khăn. Mẹ bán dần đồ trong nhà lo cho bố. Còn không dám gọi, sợ con phải vay mượn.”
Tôi ngồi sững trong căn bếp cũ, ánh đèn dầu leo lét hắt lên khuôn mặt khắc khổ của mẹ. Bên ngoài, trời mưa lất phất. Tôi như bị tát vào mặt bởi sự thật: suốt một năm qua, bố mẹ tôi đã tự xoay xở trong âm thầm, trong lúc tôi mải mê với những thứ phù phiếm nơi đô thị.
Mẹ chậm rãi kể: từ ngày bố tai biến, bà phải bán chiếc xe máy cũ để lo viện phí. Sau đó bán cả cái tủ gỗ ông nội để lại để xoay sở thuốc men. Không dám nhờ ai. Không dám gọi tôi.
“Mẹ sợ con áp lực. Sợ con nghĩ mẹ là gánh nặng… Con cũng đâu có dư dả gì.”
Tôi cúi đầu, không dám nhìn vào mắt mẹ. Những câu nói như dao cắt. Hóa ra tôi đã dùng tiền như một thứ đổi chác tình cảm, và khi không vừa lòng, tôi cắt đứt mà chẳng mảy may nghĩ đến hậu quả. Trong đầu tôi lúc đó, tiền là sự báo hiếu. Nhưng thực chất, nó chỉ là cách để tôi lấp đi mặc cảm của đứa con xa nhà.
Tôi nhìn bố nằm đó, ánh mắt lờ đờ, yếu ớt đưa tay về phía tôi. Tôi nắm lấy. Bàn tay gầy guộc, lạnh lẽo. Trái tim tôi như thắt lại. Bố từng là người đàn ông khỏe mạnh, to tiếng mỗi khi tôi sai, nhưng chưa bao giờ để tôi thiếu thốn thứ gì. Vậy mà giờ, tôi để ông sống lay lắt như vậy suốt cả năm trời.
Ngày hôm sau, tôi xin nghỉ phép không lương một tháng để ở lại quê. Tôi chở mẹ đi chợ, chăm bố, dọn dẹp lại vườn, sơn lại cổng, lắp máy giặt và mua thêm đồ dùng cần thiết. Tôi đưa mẹ đi khám tổng quát, mua thuốc bổ. Mỗi tối, tôi nấu cháo cho bố, cho ông nghe lại những bản nhạc thời kháng chiến ông yêu thích.
Mẹ chỉ ngồi lặng, thỉnh thoảng mỉm cười, nhưng tôi thấy mắt bà đỏ hoe.
Một đêm, khi tôi đang lau chân cho bố, mẹ ngồi xuống cạnh tôi, giọng run run:
“Lâm này… Mẹ xin lỗi, vì không lên thành phố giúp con được hồi đó. Thật lòng mẹ cũng muốn đi. Nhưng lúc đó, bố con mới ốm, không ai trông. Mẹ nghĩ, con lớn rồi, chắc sẽ hiểu…”
Tôi nghẹn giọng:
“Không, mẹ không phải xin lỗi. Con mới là người sai… Con đã quá ích kỷ. Con nghĩ tiền là đủ, là thay thế được tình cảm.”
Mẹ đặt tay lên vai tôi, nhẹ nhàng:
“Con à, tiền không phải là hiếu thảo. Tiền là phụ. Cái chính là tấm lòng, là sự hiện diện khi người thân cần mình nhất. Mẹ không trách con, chỉ mong con hiểu điều đó trước khi quá muộn.”
Tôi xin chuyển công tác về chi nhánh ở quê, chấp nhận lương thấp hơn, nhưng đổi lại, tôi có thể về nhà mỗi ngày, ăn cơm cùng bố mẹ, dắt mẹ đi chùa, đưa bố đi vật lý trị liệu.
Tôi dành nhiều thời gian để hiểu cha mẹ hơn – về những lo toan mà ngày bé tôi chưa bao giờ thấy, về những hy sinh thầm lặng không lời.
Bố tôi tuy không còn đi lại được như trước, nhưng tinh thần dần khá hơn. Ông thường bảo tôi:
“Chỉ cần mày ở đây, bố khỏe hẳn đấy con ạ.”
Hôm đó, trời vừa chớm thu. Mẹ nấu canh chua, cá kho và tráng miệng bằng chè bưởi – toàn những món tôi thích.
Bữa cơm giản dị, ba người ngồi bên nhau, tiếng quạt máy lạch cạch, tiếng muỗi vo ve. Nhưng tôi thấy lòng ấm áp lạ thường.
Tôi nâng chén cơm, nhìn bố mẹ và nói:
“Con xin lỗi vì những ngày đã qua… và cảm ơn bố mẹ vì đã tha thứ.”
Bố tôi gật đầu. Mẹ tôi múc thêm canh, cười nhẹ:
“Về được là quý rồi. Đừng để mỗi năm mới thấy nhau một lần nữa, nhé.”
Tôi gật đầu, lần này là từ trong thẳm sâu trái tim mình.
Hiếu thảo không phải là chu cấp bao nhiêu tiền mỗi tháng. Mà là có mặt khi cha mẹ cần mình nhất. Là một cuộc gọi hỏi thăm. Là một lần về quê bất chợt. Là bát cơm nóng bên nhau trong một buổi chiều bình yên.
Tiền có thể giúp cha mẹ sống. Nhưng tình yêu thương mới khiến họ hạnh phúc.
