Buổi sáng đầu tháng Ba, một người phụ nữ ăn mặc giản dị, tay xách túi vải bạc màu, lặng lẽ bước qua cổng tòa nhà kính lộng lẫy – nơi đặt trụ sở của tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất nhì Hà Nội.
Chị đi đôi dép nhựa màu cháo lòng, tóc búi gọn sau gáy bằng sợi dây thun cũ, giọng miền Trung đặc sệt khiến cô lễ tân phải hỏi lại ba lần mới hiểu.
— Chị đến xin việc? Có lịch hẹn không?
Chị lúng túng lắc đầu, móc ra mảnh giấy ghi bằng tay địa chỉ công ty. Người ta bảo chị lên đây, thử vận may.
Không ai tin một người không bằng cấp, chẳng giỏi công nghệ, nói năng quê mùa, lại dám bước vào nơi nhân sự toàn tốt nghiệp Ivy League hoặc chí ít cũng từng du học vài năm.
Chị bị đưa xuống bếp.
Bếp công ty nằm tầng trệt, ít ai lui tới. Căn bếp lặng như một góc bị bỏ quên trong tòa nhà bảy mươi phần trăm diện tích là kính và máy lạnh.
Chị bắt đầu từ việc rửa bát, quét sàn. Lúc rảnh, chị tranh thủ mang theo ít rau muống, mớ cá đồng, bó sả, quả cà từ quê gửi lên. Giờ nghỉ trưa, chị nấu thêm nồi cơm, kho nồi cá, đặt cạnh góc tường: “Ai ăn thì ăn, không tính tiền.”
Ban đầu, chẳng ai để ý. Người ở đây quen đồ ăn healthy đựng trong hộp thủy tinh, đong từng gam calories. Nhưng rồi, một hôm, trời mưa tầm tã, gió lùa lạnh ngắt, cô nhân viên IT tò mò mở nắp nồi đất, hớp thử miếng canh chua cá rô. Đến chiều, cô mang bát xuống trả và nói nhỏ:— Cô ơi, giống hệt mẹ cháu nấu…
Từ hôm đó, nồi cơm đặt góc bếp cứ hết veo. Người ta xì xào bảo nhau: “Trưa ăn với cô Huệ cho ấm bụng.” Cô Huệ – cái tên bắt đầu len lỏi qua tầng nọ tầng kia.
Rồi một ngày có cuộc họp lớn. Một nhà đầu tư ngoại quốc – gốc Việt – đến tham quan công ty. Anh là người kín tiếng, khó tính, từng từ chối hàng chục start-up chỉ vì cảm thấy “thiếu hồn cốt”.
Buổi họp kết thúc nhạt nhòa. Đúng lúc mọi người lo nhà đầu tư sẽ lắc đầu rời đi, thì anh lại hỏi:— Ở đây… ai nấu món cá kho đặt dưới bếp vậy?
Cả phòng ngơ ngác.
Anh nói tiếp, giọng run nhẹ:— Tôi ăn một miếng… thấy như về lại cái chái bếp năm tôi tám tuổi. Cũng mùi sả ấy, cũng vị tiêu cay xè ấy. Lần đầu tiên sau ba mươi năm, tôi thấy có một nơi làm tôi muốn… quay lại.
Hôm ấy, không ai nói gì. Chỉ có chị Huệ, đang đứng dưới bếp, giật mình khi thấy một người đàn ông lạ mặc vest bước vào, cúi đầu cảm ơn chị, rồi xin thêm một bát cơm.
Tháng sau, công ty ký hợp đồng hợp tác dài hạn. Truyền thông nhảy vào săn tin, ai cũng hỏi: “Điều gì khiến ông quyết định đầu tư?”
Nhà đầu tư chỉ mỉm cười:— Vì tôi tìm thấy quê hương trong một món ăn.
Chị Huệ được ký hợp đồng chính thức. Trên danh nghĩa, vẫn là “nhân viên tạp vụ kiêm phụ bếp”. Nhưng ai cũng biết, chị đã mang đến cho cả công ty một thứ không phòng ban nào tạo ra được: cảm giác của mái nhà.
Giờ nghỉ trưa, giám đốc xuống bếp ăn cùng nhân viên, ngồi ghế nhựa, bốc cá kho bằng tay. Những đứa trẻ thành thị lần đầu biết mùi mắm tôm, vị khế chua, nước rau luộc chấm tương.
Chị Huệ vẫn như cũ, không biết gọi thang máy, viết sai chính tả tin nhắn. Nhưng mỗi khi chị bật bếp lên, có điều gì đó lặng lẽ được chữa lành trong những con người đang hối hả chạy theo cuộc sống.
Một hôm, cô lễ tân cũ bước đến xin lỗi:
— Em không biết chị là người đặc biệt thế.
Chị Huệ chỉ cười:— Chị cũng không biết nữa. Chị chỉ nghĩ, người ta làm ăn thì phải có cái bụng ấm đã rồi mới tỉnh táo mà làm việc.
Và thế là, từ góc bếp của một người đàn bà không bằng cấp, công ty lớn nhất nhì Hà Nội đã có được một cuộc đổi thay âm thầm – bằng mùi cá kho, bằng bát cơm nóng, và bằng cả ký ức tuổi thơ mà không khoản đầu tư nào mua nổi.
