Từ ngày con trai mất, bố chồng quyết xin nghỉ hưu sớm để về sống cùng con dâu. Ông bảo, “nó một thân một mình, sao bố để mặc được?” Mọi chuyện tưởng yên ấm, cho đến một đêm, cả xóm nghe tiếng hét thất thanh từ phòng ngủ. Cả làng chạy đến thì tá hỏa…
Bà Tư bán tạp hóa đầu xóm là người đầu tiên nghe thấy tiếng hét. Bà đang thiu thiu ngủ thì bị tiếng kêu thất thanh xé toạc màn đêm. Tiếng đàn bà, chát chúa, tuyệt vọng như vừa gặp phải thứ gì đó khủng khiếp lắm.
Bà bật dậy, không kịp đi dép, cứ chân đất mà chạy sang đầu nhà số 5 – nơi Thu, cô con dâu trẻ mới mất chồng chưa đầy một năm, đang sống cùng ông Thắng – bố chồng cô.
Cửa không khóa, đèn trong nhà vẫn sáng trưng. Người trong xóm lũ lượt kéo đến, ai nấy bàng hoàng. Trong phòng ngủ, Thu co rúm người trong góc, váy áo xộc xệch, mặt tái mét như gặp ma. Còn ông Thắng thì đang quỳ giữa phòng, mặt trắng bệch, tay run run như muốn chạm vào con dâu nhưng lại thu lại.
– Chuyện gì xảy ra vậy?!
Thu chỉ ú ớ, mãi mới thốt ra được một câu khiến cả xóm chết lặng:
– Ông ấy… ông ấy định vào giường cháu.
Không ai nói nên lời. Một người đàn ông đứng tuổi, đạo mạo, làm công chức cả đời như ông Thắng… không thể nào… Nhưng ánh mắt của Thu khi đó, sự hoảng loạn thật sự, khiến ai nấy cũng rúng động.
Chuyện ông Thắng về sống với Thu bắt đầu từ 8 tháng trước, sau đám tang của Lâm – chồng Thu. Tai nạn giao thông trên đường công tác. Lâm ra đi khi còn quá trẻ, để lại người vợ mới cưới chưa đầy hai năm, bụng mang dạ chửa chưa kịp thì đã sảy vì cú sốc mất chồng.
Thu dọn về căn nhà cũ của hai vợ chồng, nằm cuối con hẻm nhỏ. Không họ hàng thân thích nào gần gũi, bố mẹ đẻ ở tận miền Trung. Mẹ chồng đã mất từ lâu, nên khi ông Thắng – bố chồng – xin nghỉ hưu sớm để về ở cùng, Thu không dám từ chối.
Ban đầu, mọi thứ đều bình thường. Ông Thắng là người ít nói, sống khép kín, ngoài lúc chăm sóc vườn tược thì hầu như ở trong phòng đọc sách. Thu đi làm cả ngày, tối về lặng lẽ nấu cơm, hai người ăn uống qua loa rồi ai nấy về phòng. Cuộc sống cứ thế trôi qua, lặng lẽ, chẳng ai hỏi đến ai.
Nhưng từ một thời điểm nào đó, Thu bắt đầu cảm thấy có gì đó sai sai. Có lần cô đi làm về sớm, thấy cánh cửa phòng mình hơi hé. Lúc bước vào, cô thấy chiếc khăn tay để trên bàn đã bị ai đó gấp lại cẩn thận, khác hẳn cách cô thường làm. Lúc khác, đôi giày của cô bị dời khỏi chỗ. Cô bắt đầu cảnh giác. Cảm giác có ai đó lặng lẽ quan sát mình mỗi ngày khiến cô mất ngủ, hay giật mình giữa đêm.
Nhưng vì không có bằng chứng, Thu đành giữ trong lòng.
Cho đến đêm hôm đó.
Cô tỉnh giấc lúc nửa đêm vì nghe tiếng bước chân rất khẽ. Cửa phòng không khóa. Tiếng chân dừng lại trước cửa. Cô căng thẳng nín thở.
Cánh cửa mở ra.
Ánh sáng từ hành lang hắt vào bóng một người đàn ông. Cô nhận ra ông Thắng.
– Bố… bố làm gì vậy? – Giọng cô run run.
Ông Thắng không đáp. Ông bước vào, chậm rãi.
Thu hét lên.
Mọi chuyện sau đó trở nên hỗn loạn.
Sau đêm đó, ông Thắng không nói một lời. Ông thu dọn đồ đạc, bỏ lên quê cũ sống cùng chị gái. Không ai biết ông nghĩ gì. Còn Thu, sống vật vờ như người mất hồn. Cô xin nghỉ việc một thời gian, đi khám tâm lý.
Cả xóm bàn tán suốt cả tháng trời. Có người thương Thu, trách ông Thắng. Có người lại lặng lẽ lắc đầu, không dám tin một người như ông Thắng lại làm điều thất đức. Nhưng dù bênh hay chê, ai cũng thống nhất một điều: trong đêm ấy, đã có chuyện gì đó rất sai.
Một số người già thì bảo, “chưa chắc đâu, đừng vội kết tội người ta… sống với nhau thì biết, chứ chưa ai nghe ông Thắng giải thích điều gì.”
Quả thực, ông chưa từng nói gì.
Vài tuần sau, trong lần dọn tủ, Thu vô tình tìm thấy một quyển sổ tay cũ – của Lâm, chồng cô. Trong đó, cô đọc được những dòng nhật ký rời rạc. Một số đoạn bị gạch xóa, nhưng có một đoạn khiến cô sững sờ:
“Bố đã gặp bác sĩ tâm lý. Họ nói ông có dấu hiệu khởi phát Alzheimer. Ông giấu mọi người, kể cả con. Nhưng dạo gần đây, ông bắt đầu lẫn, hay gọi tên mẹ trong đêm. Có hôm, ông tưởng mẹ vẫn sống…”
Thu ngồi lặng người, tim đập thình thịch.
Lẽ nào…?
Thu cầm quyển sổ tay của Lâm, lật đi lật lại đoạn ghi chú về bệnh của bố chồng mà đôi tay không ngừng run rẩy. Những mảnh ký ức mơ hồ bỗng trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.
Cô nhớ lại: Có lần ông Thắng gọi cô là “Hạnh” – tên người vợ đã mất từ hơn 10 năm trước. Lúc đó cô nghĩ là ông nhớ nhung, lẩm nhẩm gọi tên vợ cũng là bình thường. Nhưng giờ… cô rùng mình. Có khi nào, trong mắt ông, cô thực sự là Hạnh?
Sự thật này làm Thu không thể ngồi yên. Cô quyết định bắt chuyến xe khách lên quê – nơi ông Thắng đang ở cùng người chị gái – bà Diễm.
Khi vừa thấy cô, bà Diễm có vẻ sững người, rồi lắc đầu thở dài:
– Bác đã nói là thể nào con cũng đến mà… Nó nhớ con, cứ gọi mãi tên “Hạnh” từ hôm xảy ra chuyện. Hỏi ra thì mới biết… hôm đó, nó tưởng con là mẹ nó thật.
Thu cắn môi, nghẹn ngào:
– Bác… bác nói lại rõ hơn cho cháu được không ạ?
Bà Diễm kéo cô vào trong, ngồi xuống chiếc ghế gỗ cũ kỹ. Bà bắt đầu kể, giọng buồn như thể cất giấu cả chục năm trong lồng ngực:
– Thằng Thắng bắt đầu có triệu chứng quên trước nhớ sau từ khoảng một năm trước. Nhưng nó cố giấu. Tự ái mà… công chức bao năm, trưởng phòng này nọ, sao chấp nhận chuyện mình lẩm cẩm được. Mà nó cũng thương con lắm. Biết con một thân một mình sau khi thằng Lâm mất, nên nó xin về sống cùng, bảo là để chăm con.
– Nhưng bác không ngờ… bệnh của nó lại tiến triển nhanh vậy.
Thu ngồi im, từng lời như cào vào tim. Bà Diễm tiếp tục:
– Dạo gần đây, nó hay thức dậy giữa đêm, đi lại quanh nhà. Có hôm sang phòng bác hỏi “Hạnh đâu?”, có hôm ngồi ở bậu cửa, tay cầm cái áo cũ của vợ nó mà hát. Rồi cái đêm đó… bác nghĩ là nó mộng du. Mắt thì mở nhưng hồn vía chắc để đâu đâu. Khi vào phòng con, chắc nó thực sự tưởng con là mẹ con Lâm. Nó vẫn luôn nhớ bà ấy.
Thu đưa tay che miệng. Cơn ám ảnh mấy tuần qua hóa ra… là một sự lầm lẫn bi kịch.
– Cháu xin lỗi bác… – Thu nghẹn giọng – Hôm đó cháu quá sợ, cháu nghĩ sai về bác Thắng…
Bà Diễm lắc đầu, đặt tay lên vai cô:
– Không trách con được. Trong hoàn cảnh đó, ai mà không nghĩ như vậy? Nhưng… giờ bác chỉ mong, con có thể quay lại, nói cho mọi người biết sự thật. Danh dự của thằng Thắng… cả đời nó sống tử tế.
Thu gật đầu. Cô biết, đó là điều đúng đắn cần làm.
Vài tuần sau, Thu trở lại làng. Cô không nói gì nhiều, chỉ mời mấy người thân tín trong xóm – bà Tư tạp hóa, bác trưởng khu phố, chị Mai bán bánh mì – đến nhà ngồi chơi.
Cô mang ra cuốn sổ tay của Lâm, kể hết sự thật. Về bệnh tình của ông Thắng. Về việc ông lầm tưởng cô là vợ. Về ánh mắt run rẩy của ông hôm đó — không phải của kẻ có dục vọng, mà là của người đàn ông đang mắc kẹt giữa thực tại và ký ức.
Nhiều người lặng người. Bà Tư gật đầu, mắt đỏ hoe:
– Thiệt tội. Tụi tui đã nghi có gì không đúng, vì trước giờ ông Thắng là người đàng hoàng mà…
Sau hôm đó, câu chuyện dần được lan ra cả xóm. Không phải bằng cách đính chính ồn ào, mà bằng những lời kể chậm rãi, chân tình.
Thu về lại nhà cũ, tiếp tục công việc và cuộc sống. Thi thoảng, cô lên thăm ông Thắng. Bệnh ông đã nặng thêm, nhiều khi ngồi nhìn cô mà lẩm bẩm “Hạnh ơi, em về rồi đó hả?”. Cô chỉ mỉm cười, không sửa sai.
Có lần, ông nắm tay cô, đôi mắt đục ngầu rưng rưng nước:
– Anh xin lỗi… anh làm em sợ phải không?
Cô gật nhẹ, rồi lại lắc đầu. Mọi lỗi lầm ông đã gây ra, nếu có, cũng đã tan biến trong lớp bụi ký ức mơ hồ.
Một năm sau, xóm nhỏ tổ chức lễ giỗ đầu cho Lâm. Thu đứng lặng bên bàn thờ, bên cạnh là ông Thắng – lúc nhớ lúc quên, nhưng hôm đó ông bất ngờ đặt tay lên di ảnh con trai, nói:
– Thằng Lâm ngoan lắm. Nó thương con lắm, Thu à. Cả bố cũng vậy…
Thu nắm lấy tay ông, nhẹ nhàng. Ánh sáng chiều buông dài xuống thềm nhà, trải lên gương mặt cả hai người – một cô gái trẻ đã mất chồng, một người đàn ông già sống trong những mảnh vỡ ký ức – những con người từng đối đầu trong hiểu lầm, giờ cùng nhau bước qua bóng tối.
Đôi khi, điều ta thấy chưa hẳn là sự thật. Và sự thật, có khi lại ẩn mình trong những điều không ai dám đối diện. Nhưng tha thứ và tìm hiểu tận cùng, là cách duy nhất để cứu vớt một linh hồn – dù là người sống hay người đã khuất.
