Trời vừa tang tảng sáng, người phụ nữ gầy gò đã đẩy xe rau ra chợ. Đôi bàn tay nứt nẻ, chai sạn vì bao năm cầm dao, cầm cuốc, giờ lại run run vì gió sớm. Bà tên là Bình, năm nay gần sáu mươi, góa chồng đã gần chục năm. Người ta trong xóm vẫn hay nói: “Con riêng của chồng, nuôi cho lắm cũng chỉ là con người ta thôi.” Nhưng bà chưa bao giờ để tâm.
Ngày ông mất, để lại cho bà một đứa con riêng mới mười hai tuổi tên Minh. Mẹ ruột nó bỏ đi từ khi Minh còn đỏ hỏn, ông cưới bà về khi Minh mới chập chững vào lớp 1. Từ ngày ấy, bà Bình vừa làm mẹ, vừa làm cha, vừa làm người gánh gồng mọi thứ trong nhà.
Bà chẳng sinh được con, nên dồn hết tình thương vào Minh.
Mỗi mùa hè, Minh được nghỉ học là bà lại thức khuya dậy sớm, gánh rau ra chợ bán, tiết kiệm từng đồng để dành đóng học phí. Có khi bà phải ăn cơm nguội cả tuần, chỉ để Minh có thêm tiền mua sách, mua bộ quần áo mới đầu năm.
Có lần, người ta xì xào:
– Nuôi con người ta làm gì cho khổ, nó lớn lên quên mẹ kế thì lại khóc!
Bà chỉ cười hiền:
– Mẹ nào mà chẳng muốn con mình nên người.
Rồi Minh thi đỗ đại học, lên thành phố học hành. Ngày tiễn con đi, bà dúi vào tay Minh túi tiền toàn những tờ bạc lẻ bà tích cóp suốt mấy năm.
– Mẹ chẳng có gì, chỉ mong con học nên người, sống tử tế.
Minh học giỏi, ra trường lại được học tiếp cao học, rồi làm tiến sĩ. Mấy năm liền bà không dám gọi điện nhiều, chỉ sợ làm phiền con. Từ ngày Minh lên thành phố, thưa dần những cuộc gọi, rồi dứt hẳn. Ba năm, bà chưa gặp lại nó một lần.
Một hôm, bà đổ bệnh. Căn bệnh cũ tái phát, phải đi viện. Tiền thuốc men vượt quá sức của người đàn bà bán rau. Bà đắn đo mãi rồi quyết định bắt xe lên thành phố tìm con.
Hôm ấy, trời Hà Nội đổ mưa. Bà đứng trước cổng cơ quan nơi Minh làm việc, áo mưa tả tơi, tay cầm túi nylon đựng mấy quả trứng gà và bó rau muống.
Minh bước ra, gương mặt rạng rỡ trong bộ vest chỉnh tề. Bà run run nói:
– Mẹ… mẹ ốm, cần vay ít tiền chữa bệnh… khi nào khỏe mẹ làm trả.
Minh khựng lại, mắt thoáng lạnh. Anh chỉ nói ngắn gọn:
– Con… giờ chưa tiện cho mẹ vay.
Giọng điệu cứng rắn như một nhát dao.
Bà cười gượng, cố che đi nỗi tủi thân:
– Ừ, không sao… Mẹ chỉ hỏi vậy thôi. Mẹ về đây.
Bà quay lưng đi, mưa vẫn rơi nặng hạt. Mấy bước chân nặng nề, bà cảm giác như bao năm nuôi nấng, hi sinh của mình hóa thành mây khói.
Nhưng khi bà vừa ra đến cổng, tiếng gọi phía sau vang lên:
– Mẹ ơi!
Bà quay lại, thấy Minh đang chạy theo, ướt sũng, vừa thở vừa khóc. Anh ôm chầm lấy bà, nức nở như đứa trẻ:
– Con xin lỗi mẹ… Con không phải không cho vay… mà con đã gửi tiền về quê rồi, gửi tất cả… Con không muốn mẹ phải trả. Con biếu mẹ, để mẹ nghỉ ngơi, đừng gánh rau nữa…
Bà đứng lặng, nước mắt hòa trong mưa. Minh rút trong túi ra một tờ giấy chuyển khoản, tên người nhận là Nguyễn Thị Bình, ghi chú: “Con gửi mẹ – người đã nuôi con khôn lớn.”
Bà run run nhìn con trai, giọng nghẹn lại:
– Sao con không nói sớm, để mẹ khỏi tủi thân thế này?
Minh ôm chặt hơn, mắt đỏ hoe:
– Vì con muốn về tận nơi, đón mẹ lên đây sống với con. Ba năm qua con bận, nhưng con chưa từng quên mẹ. Con còn đang làm căn nhà nhỏ ở ngoại thành, có vườn rau, có ao cá, mẹ về đó nhé…
Bà bật khóc. Cả cuộc đời lam lũ, cuối cùng cũng có người gọi bà là mẹ bằng giọng chân thành nhất.
Giữa cơn mưa chiều, hai mẹ con ôm nhau giữa sân, bao năm xa cách tan biến. Người đàn bà bán rau năm nào, giờ mới biết rằng, tình yêu mình gieo trồng trong lặng lẽ — cuối cùng đã nảy mầm trong trái tim đứa con trai năm xưa.
