“Thằng Tú là đứa con trai duy nhất của tôi. Từ ngày nó lấy vợ trên phố và ‘ở rể’ theo lời người ta nói, tôi cũng đành chặc lưỡi. Người làm cha, miễn con mình sống tử tế là được. Nhưng đến khi lên thành phố thăm nó, nghe cái câu đầu tiên nó cười cười nói ra, tự dưng tôi thấy cả đời mình ở quê hóa ra chỉ là chuyện cười cho người ta kể lại.”
Trời mới hửng sáng, tôi đã kéo chiếc ba lô cũ, lưng áo còn dính mùi cám lợn, bắt xe từ quê lên thành phố thăm thằng Tú. Gọi là thăm, chứ thật ra là tôi nhớ nó. Từ ngày lấy vợ, nó hiếm khi về quê. Vợ chồng tôi già rồi, mảnh vườn sau nhà quạnh hiu, chỉ có đàn lợn là còn vui. Mỗi lần nghe tiếng lợn kêu, tôi lại nhớ cái giọng thằng Tú thuở nhỏ, nhõng nhẽo gọi “bố ơi”.
Chuyến xe dài hun hút, vừa dằn xóc vừa ngột ngạt. Nhưng lòng tôi thì háo hức, tay vẫn ôm khư khư túi quà – vài lạng giò quê, ít măng khô, với con gà mái mơ mẹ nó nhốt từ chiều hôm qua. Của quê ít ỏi, nhưng đậm tình.
Đến nơi, tôi đứng trước cánh cửa sắt của một căn chung cư cao tầng. Tôi gọi điện cho nó, một lát sau cửa mở. Thằng Tú ló ra, tay còn cầm cái thìa, mùi trứng chiên vương trên áo. Thằng bé gầy đi, nhưng mắt vẫn sáng, chỉ là nụ cười nó hôm nay… khác lạ quá.
– Bố? Ơ bố lên mà không báo trước…– Báo trước để mày viện cớ à? – tôi cười nhẹ, trêu cho vui.– Không có đâu, không có đâu… – nó gãi đầu – Bố mẹ vợ con đi tập thể dục, chắc lát nữa sẽ về đấy ạ. Còn vợ con thì vẫn đang ngủ…
Tôi chết lặng.
Không phải vì câu “vợ con vẫn đang ngủ”, mà là cách nó nói cái câu ấy. Nhẹ hều, dửng dưng, như thể chuyện thường tình. Con trai tôi, vốn là đứa lễ độ, chưa từng để tôi đụng tay vào nước lạnh khi ở nhà. Nay lại cười cười, kể chuyện vợ ngủ nướng trong khi nó cặm cụi dưới bếp.
Tôi bước vào. Nhà đẹp, tiện nghi đủ đầy. Nhưng sao lòng tôi thấy trống rỗng. Bố mẹ vợ nó ở đâu? Vợ nó đang ngủ? Còn nó thì hì hục chiên trứng cho ai?
Thằng Tú bày bữa sáng ra bàn – toàn món đơn giản: trứng, bánh mì, sữa đậu nành. Tôi nhai từng miếng mà như nhai sự cam chịu. Thằng con tôi, người tôi dạy lớn lên bằng mồ hôi đất ruộng, giờ lại sống thế này sao?
– Thế… mày nấu ăn sáng hàng ngày à?
Nó gật đầu.
– Vâng, vợ con dậy muộn. Với cả bố mẹ vợ quen ăn theo giờ của họ. Con tranh thủ nấu sớm cho tiện…
Tôi đặt đũa xuống. Bỗng thấy miếng trứng như nghẹn ở cổ.
Trưa hôm đó, tôi chẳng gặp được ai ngoài nó. Vợ nó ngủ đến hơn 10 giờ, bước ra gật đầu chào rồi… lên phòng cắm cúi vào laptop. Mẹ vợ nó về, thấy tôi thì chỉ cười xã giao: “Ông lên chơi à? Lâu lắm mới thấy ông đấy…” rồi biến mất vào phòng bếp, như thể nhà này không phải của tôi cũng chẳng phải của con trai tôi.
Tôi ngồi lặng trong góc sô pha, nghe tiếng nồi niêu va chạm trong bếp, không phải do thằng Tú nấu – mà là mẹ vợ nó. Còn nó thì tất bật rửa bát, lau nhà.
Tối đến, sau bữa cơm, tôi kéo nó ra ban công.
– Tú… – tôi ngập ngừng – mày sống thế này ổn không?
Nó cười, mà nụ cười chua chát như vị nước chè đặc.
– Bố à, thời nay không giống ngày xưa. Ở rể cũng là một cách sống. Vợ con có công việc tốt, nhà này là của nhà vợ, con chỉ cần không làm phiền họ là được. Con cũng có lương, có đóng góp. Bố mẹ đừng lo…
Tôi gằn giọng:
– Tao không lo chuyện tiền. Tao lo mày sống không ra thân đàn ông. Đàn ông gì mà vợ ngủ còn mình hì hục nấu nướng? Vợ mày… có coi mày ra gì đâu!
Nó quay đi, không nói gì. Tôi bỗng thấy lòng mình đầy giận, đầy buồn. Tự nhiên tôi thấy… tôi thất bại. Một đời làm lụng, dạy con biết sống biết tự trọng, giờ nó lại cười cười làm người giúp việc không công trong chính “nhà của vợ nó”.
Đêm đó, tôi không ngủ. Sáng sớm hôm sau, tôi bỏ về.
Vừa về đến quê, tôi vào chuồng lợn, nhìn đàn lợn béo ục ịch đang ăn cám mà lòng ngổn ngang. Từng con, từng con, tôi nuôi như nuôi con. Nhưng giờ tôi thấy, tôi cần dứt.
Tôi bán hết đàn lợn hôm ấy.
Vợ tôi sững sờ:
– Ông làm gì vậy? Lợn đang sắp xuất chuồng…
Tôi chỉ đáp:
– Tôi mệt rồi. Tôi muốn rời khỏi cái cảnh này. Ở quê nuôi lợn thì con nó coi thường. Ở phố làm giúp việc thì thiên hạ cười. Tôi muốn sống khác.
Cả làng xôn xao khi nghe tôi bán sạch đàn lợn. Có người hỏi:– Ông Đình sao thế? Đàn lợn béo tròn, giá lại lên… bán chi vội?
Tôi chỉ cười. Không ai biết, cái chuồng lợn ấy không chỉ nuôi sống gia đình tôi hơn 20 năm, mà còn là nơi tôi nuôi hy vọng vào đứa con trai. Tôi nghĩ rằng chỉ cần mình làm lụng, con mình sẽ nể mình. Nhưng khi thấy nó sống trong một căn hộ đắt tiền, làm công không lời giữa những người coi thường nó, tôi mới hiểu: mình đã lạc hậu thật rồi.
Tôi không trách nó. Tôi trách mình. Trách mình dạy nó sống tử tế mà không biết dạy nó sống có giá.
Mấy ngày sau, tôi bắt đầu thay đổi. Dậy sớm không còn ra chuồng lợn nữa, tôi đi bộ quanh làng. Tôi bắt đầu để ý những thứ trước đây tôi cho là “phí thời gian”: người già học điện thoại, trẻ con học online, có cả lớp dạy làm YouTube ở trụ sở xã.
Một hôm, tôi thấy ông Mẫn – trước từng là bạn đồng niên – đang ghi chép ở quán cà phê ven đường.
– Làm gì đấy, ông Mẫn?
– Viết kịch bản TikTok. Thằng cháu nó bảo quay mấy cái clip nuôi gà, kể chuyện nông thôn lên mạng có tiền. Mới đầu tôi cười, mà giờ… tháng cũng kiếm gần 10 triệu đấy!
Tôi cười phá lên. Nhưng tối hôm đó, tôi nằm trằn trọc.
Tôi bán đàn lợn rồi. Tôi thất vọng về thằng Tú, đúng. Nhưng tôi đâu thể nằm đó mà oán trời? Mình dạy nó làm người, mình cũng phải làm gương.
Hôm sau, tôi xuống chợ, mua một cái tripod, rồi đi mượn con điện thoại cũ của thằng cháu. Tôi dựng lại chuồng, quay từng góc vườn, kể lại chuyện đời mình. Video đầu tiên là về “Người cha quê lên phố và cái bữa sáng trứng chiên cay đắng”.
Không ai nghĩ một ông già 60 tuổi lại ngồi trước máy quay nói chuyện với trời đất như vậy. Nhưng tôi làm. Một tuần sau, clip ấy có hơn 30.000 lượt xem. Người ta bình luận rôm rả. Có người trẻ nhắn: “Bác ơi, con cũng đang ở rể, mà nghe bác kể con muốn khóc…”
Tôi lặng người.
Hóa ra, thằng Tú không cô đơn.
Nửa tháng sau, có tiếng xe máy trước cổng. Thằng Tú về.
Nó không báo trước, cũng như tôi đã từng không báo trước khi lên thăm nó.
– Bố…
– Vào đi. Vườn vẫn còn gốc mướp mày trồng ngày xưa đấy.
Nó im lặng bước vào. Nhìn thấy chuồng lợn trống, nó hỏi:
– Bố… bán thật à?
– Ừ. Tao chán cảnh sống cho người khác đánh giá. Cũng như mày.
Nó ngồi xuống ghế đá trước hiên. Cái ghế đá rêu phong ấy ngày xưa tôi bế nó ngồi, bón cháo từng muỗng. Nay hai cha con ngồi lại, lặng như mặt ao không gió.
– Bố biết không… sau hôm bố về, con mới hiểu mình đã sống sai. Không phải vì ở rể, mà vì con sống mà không dám đòi tôn trọng.
– Mày nhận ra là tốt rồi – tôi đáp.
– Vợ con… hôm đó nghe bố nói, cũng giận. Nhưng vài hôm sau, cô ấy nói một câu: “Có phải em đã quen được chiều quá rồi không?”
Tôi quay sang nhìn nó. Lần đầu tiên tôi thấy ánh mắt của nó – ánh mắt ngày còn nhỏ bị điểm kém, sợ bố đánh. Nhưng lần này không phải sợ. Là hối lỗi.
– Bố ơi, con xin lỗi. Con đã nghĩ im lặng là cách sống yên ổn. Nhưng con nhận ra, yên ổn không bằng sống đúng.
– Mày định sao?
– Con đang tìm cách xin chuyển việc về gần quê. Con muốn mua mảnh đất nhỏ, hai vợ chồng tự lập. Không ở nhà vợ, cũng không dựa bố mẹ. Chỉ có điều… sẽ khó khăn, vợ con vẫn đang suy nghĩ.
Tôi im lặng, rồi gật đầu.
– Khó thì mới ra người.
Vài tháng sau, kênh TikTok của tôi lên tới 100 ngàn người theo dõi. Có người gửi lời mời phỏng vấn. Người gọi tôi là “ông bố nông dân truyền cảm hứng”. Tôi không màng danh tiếng. Tôi chỉ thấy lòng mình nhẹ hơn.
Thằng Tú dọn ra ở riêng. Một căn nhà nhỏ thuê ở ven đô, vợ chồng nó trồng rau trên ban công, nuôi một con mèo lười. Nhưng lần này, tôi thấy nó cười khác. Không còn là nụ cười ngượng ngùng khi nhắc đến nhà vợ, mà là nụ cười của một người đàn ông thật sự – người dám đứng lên vì chính mình.
Một hôm, tôi livestream hỏi khán giả:
– Theo các bác, sống ở quê nuôi lợn có đáng xấu hổ không?
Một người nhắn lại:
“Không xấu hổ, bác ơi. Chỉ có sống không dám ngẩng mặt mới xấu hổ thôi.”
Tôi cười, nước mắt lưng tròng.
Cuộc đời, dù ở quê hay thành phố, chỉ cần mình sống thẳng – thì đâu cũng là nhà.
