Mỗi sáng, chiếc xe buýt số 09 cũ kỹ vẫn đều đặn lăn bánh qua những con đường quen thuộc. Người cầm lái là bác Tư – tài xế gầy gò đã gắn bó với vô lăng suốt hơn hai mươi năm. Cuộc sống của bác chẳng dư giả gì, tháng nào cũng chật vật lo cơm áo, nhưng bác luôn được mọi người yêu quý vì cái tâm thiện lành – gặp người khó, bác giúp; thấy ai khổ, bác chẳng nề hà sẻ chia.
Một sáng mưa đầu mùa, khi dừng ở trạm cũ, bác thấy một cô bé nép mình dưới mái hiên, áo đồng phục đã sờn, chân ướt sũng, tay ôm chiếc cặp sách rách được vá vụng bằng chỉ màu. Gương mặt em nhợt nhạt dưới vành nón rộng.
Bác nhẹ nhàng mở cửa xe, gọi: – “Lên đi con, trời mưa rồi.”
Cô bé rụt rè lắc đầu: – “Cháu… không có tiền…”
Bác Tư mỉm cười, ánh mắt hiền hậu: – “Không sao đâu. Đến trường mới là chuyện lớn. Lên xe, bác đưa đi.”
The photo shows two people: A bus driver is sitting behind the steering wheel of the bus. A schoolgirl wearing an old uniform and carrying a backpack is getting on the bus. They are both smiling. They are Vietnamese.
Từ ngày đó, sáng nào bác cũng thấy cô bé đứng chờ ở trạm xe. Không cần nói nhiều, cứ mở cửa là cô bé ngoan ngoãn bước lên, gật đầu chào và ngồi ghế sau cùng. Cô bé tên Lan – học giỏi, ngoan, nhưng hoàn cảnh gia đình rất khó khăn. Mẹ em mất sớm, cha làm phụ hồ, tiền học đã là gánh nặng lớn.
Lan biết bác Tư không giàu, nhưng bác chưa bao giờ nhận lấy một đồng nào từ cô. Thay vào đó, cô bé thường tặng bác những món quà nhỏ: một gói bánh quy, một trái ổi nhà trồng, một tấm thiệp vẽ nguệch ngoạc ghi “Cảm ơn bác đã chở cháu mỗi ngày.” Những món quà ấy được bác Tư gói kỹ, cất trong ngăn tủ nhỏ trên xe buýt – như những báu vật.
Có lần, Lan nhìn bác qua kính chiếu hậu, hỏi:
– “Bác ơi, nếu sau này cháu lớn, cháu thành công… bác còn lái xe không?”
Bác bật cười, giọng khàn:
– “Chắc lúc đó bác già quá rồi. Không còn chạy xe được nữa. Nhưng bác mong được thấy cháu mặc áo tốt nghiệp, rồi đi làm. Vậy là vui rồi.”
Lan cười, ánh mắt ánh lên sự quyết tâm lạ kỳ:
– “Cháu hứa. Mai mốt cháu lớn, cháu sẽ chở lại bác cả đời.”
Nhiều năm trôi qua, chiếc xe buýt số 09 vẫn cũ kỹ, bác Tư vẫn đều đặn chạy tuyến sáng. Nhưng rồi tuổi tác không cho phép bác tiếp tục nữa. Một lần, bác bị ngất xỉu ngay trên vô lăng, sau khi vừa trả khách. Bệnh viện chẩn đoán bác bị tim nặng, cần nghỉ ngơi tuyệt đối, không được làm việc gắng sức. Với mức lương ít ỏi, không có bảo hiểm, tương lai của bác dường như khép lại trong căn phòng trọ nhỏ, im lặng và tăm tối.
Tin bác Tư nghỉ việc lan ra. Nhưng không ai ngờ, một buổi chiều, bác được mời đến buổi chia tay tổ chức ngay trên chiếc xe buýt quen thuộc. Hôm ấy, mọi người đã tụ họp đông đủ – cả những hành khách cũ, những người bác từng giúp, và bất ngờ nhất – là một cô gái trẻ mặc vest chỉnh tề, đứng giữa hàng ghế xe, nở nụ cười ấm áp:
– “Chào bác. Bác còn nhớ cháu không?”
Bác Tư nheo mắt. Một giây sau, đôi mắt bác ngân ngấn nước.
– “Con là… Lan?”
Lan bước tới, ôm lấy bác:
– “Chính là cháu đây. Cháu đã giữ lời hứa rồi, bác ơi. Từ hôm nay, bác không cần lo nữa. Cháu sẽ chở bác… cả đời.”
Cả khán phòng vỡ òa. Lan là giám đốc điều hành một công ty vận tải lớn – công ty vừa mua lại tuyến xe buýt cũ. Cô quyết định giữ nguyên chiếc xe buýt số 09, sơn mới, cải tạo, và đặt tên “Chuyến xe hy vọng”. Ghế ngồi đầu tiên trên xe luôn được giữ trống – dành riêng cho bác Tư mỗi khi ông muốn dạo phố.
Không dừng lại ở đó, Lan còn thành lập quỹ học bổng “Tài xế tử tế”, tài trợ học phí cho những em nhỏ nghèo, tiếp bước ước mơ của chính mình ngày xưa. Bác Tư trở thành biểu tượng sống cho lòng tốt bình dị – không phải vì giàu có, mà vì biết cho đi đúng lúc.
Tối đó, khi xe buýt đậu lặng lẽ giữa sân công ty, bác Tư ngồi bên cửa sổ, tay ôm tấm thiệp cũ đã ố vàng với dòng chữ trẻ con: “Cảm ơn bác đã chở cháu mỗi ngày.”
Ông mỉm cười, thì thầm:
– “Cảm ơn con, đã quay về… chở lại bác.”
Tuy chiếc xe buýt số 09 dừng lại ở ga cuối, nhưng hành trình của Lan – cô bé từng được bác tài tốt bụng chở đi học mỗi ngày – thì mới chỉ bắt đầu.
Sau buổi chia tay đầy xúc động với bác Tư, Lan quyết định không để chiếc xe buýt ấy trở thành biểu tượng đơn lẻ. Trong cô, một giấc mơ lớn dần: mỗi đứa trẻ nghèo, ở bất kỳ đâu, đều xứng đáng được đến trường – miễn phí và an toàn, như cô năm xưa.
Khởi đầu từ một lời hứa
Lan thành lập dự án mang tên “Chuyến Xe Hy Vọng”, lấy chính chiếc xe buýt cũ năm xưa làm logo. Ban đầu, cô dùng toàn bộ lợi nhuận của công ty để đầu tư vào các tuyến xe miễn phí cho học sinh nghèo ở vùng sâu vùng xa. Không ít lần, cô bị phản đối từ ban lãnh đạo: “Không lợi nhuận, không mở rộng được lâu dài.” Nhưng Lan chỉ lặng lẽ lấy hình ảnh của chính mình ngày bé – đôi giày sờn đế, ánh mắt ướt vì mưa – để trả lời:
– “Tôi từng sống nhờ một chuyến xe không vé. Giờ là lúc tôi trả lại tấm vé cho những đứa trẻ khác.”
Những chuyến xe đầu tiên
Chiếc xe đầu tiên của dự án lăn bánh tại một huyện nghèo miền Trung – nơi lũ lụt khiến học sinh phải băng qua sông, trèo đèo đến trường. Lan tự mình về khảo sát, ngồi hàng giờ lắng nghe từng phụ huynh kể chuyện con họ bỏ học vì không đủ tiền xe. Khi chiếc xe đầu tiên xuất hiện, có em nhỏ đã rưng rưng nói:
– “Con chưa từng ngồi xe buýt bao giờ… Con cứ tưởng đó là thứ chỉ có trên ti-vi.”
Lan chỉ mỉm cười. Trong cô, một lần nữa, trái tim lại rung lên như ngày đầu ngồi sau bác Tư.
Khi lòng tốt được nối dài
Dự án của Lan nhanh chóng lan rộng. Truyền thông gọi cô là “nữ giám đốc của những chuyến xe miễn phí.” Nhưng Lan không thích danh xưng đó. Với cô, người khởi đầu là bác Tư – người tài xế lặng lẽ, chưa bao giờ kể công. Vì thế, mỗi chiếc xe buýt mới trong hệ thống đều được đặt tên theo những người đã âm thầm giúp đỡ học sinh nghèo khắp cả nước: “Bác Tư,” “Cô Sáu,” “Chị Ba,” “Anh Lâm”…
Đặc biệt, Lan cho khắc một dòng chữ bên trong mỗi xe:
“Bạn đang ngồi trên một phép màu. Hãy tiếp nối điều đó.”
Từ chiếc xe buýt đến những ngôi trường
Từ hệ thống xe, Lan mở rộng dự án thành quỹ “Hành Trang Tới Lớp” – tài trợ sách vở, học phí và đồng phục. Cô hợp tác với giáo viên, trưởng thôn, và những người từng là học sinh nghèo như mình để xây dựng một mạng lưới cộng đồng hỗ trợ giáo dục bền vững.
Nhiều năm sau, trong một hội nghị giáo dục quốc gia, khi được hỏi điều gì khiến cô quyết tâm đến vậy, Lan chỉ trả lời ngắn gọn:
– “Vì tôi từng được chở đến trường, mỗi ngày, bằng lòng tốt.”
Hồi kết là một khởi đầu mới
Một buổi sáng, bác Tư – nay tóc bạc trắng, được mời đến cắt băng khánh thành tuyến xe buýt miễn phí thứ 100. Lúc ông bước lên bục, mắt ngân ngấn nước, ông nói:
– “Hồi đó, tôi chỉ nghĩ mình đang chở một cô bé đến trường. Ai ngờ… cô bé đó lại chở cả ngàn đứa trẻ khác đi xa hơn thế.”
Tiếng vỗ tay kéo dài. Và giữa hàng ghế dưới, lũ học trò nhỏ mặc đồng phục xanh đồng loạt đứng lên, vẫy tay chào ông – bác tài của những chuyến xe không vé.
