Trong ánh sáng mờ đục của nhà tù tỉnh lẻ, tiếng xích sắt kêu lanh canh mỗi khi cửa phòng giam mở ra. Ông Tâm, 65 tuổi, tóc đã bạc trắng, ngồi trên tấm nệm mỏng, đôi mắt trũng sâu nhìn vào bức tường loang lổ. Ngày mai, ông sẽ đối diện với bản án tử hình vì tội buôn lậu MT – một cáo buộc ông thề rằng mình không phạm. Năm năm trước, cuộc đời ông sụp đổ, và giờ đây, khi viên cai ngục Hùng, một gã đàn ông cục cằn với ánh mắt sắc như dao, hỏi ông muốn gì trước khi chết, ông lão khẽ nói, giọng run nhưng rõ ràng: “Tôi muốn gặp một con chó.”
Hùng đứng sững, rồi cười phá lên, tiếng cười vang vọng trong hành lang lạnh lẽo. “Một con chó? Ông điên rồi à? Người ta xin gặp vợ con, luật sư, hay linh mục. Còn ông, một con chó?!” Nhưng ông Tâm không nao núng. Ông nhìn thẳng vào mắt Hùng, giọng chậm rãi: “Nó tên Mực, một con chó đen, sống ở làng tôi năm năm trước. Nếu không tìm được nó, cứ mang bất kỳ con chó nào đến.” Đám lính gác xung quanh cười khúc khích, nhưng ánh mắt ông lão khiến họ im bặt. Hùng nhún vai, ra lệnh cho một thuộc hạ đi tìm hiểu, dù nghĩ đây chỉ là trò đùa của một kẻ sắp chết.
Tin tức về tử tù xin gặp chó lan nhanh như virus. Ngoài nhà tù, mạng xã hội bùng nổ. Các bài đăng với hashtag #ÔngLãoVàConChó xuất hiện khắp nơi, thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ. Ở làng quê nhỏ, nơi ông Tâm từng sống, người dân bắt đầu lục lại ký ức. Họ nhớ một ông lão thợ sửa xe máy, sống một mình trong căn nhà lụp xụp cuối làng, luôn có con chó đen nhỏ lẽo đẽo theo sau. Năm năm trước, ông đột nhiên bị bắt, để lại căn nhà trống và con Mực lang thang. Có người nói ông bị vu oan, nhưng chẳng ai dám lên tiếng.
Trong phòng giam, ông Tâm im lặng, đôi tay chai sần nắm chặt mép áo. Ông không giải thích, không thanh minh. Chỉ thỉnh thoảng, ông mỉm cười, như thấy lại hình ảnh Mực chạy theo chiếc xe đạp của ông trên con đường làng đầy nắng. Hùng, dù ban đầu chế giễu, bắt đầu bị ám ảnh. Tại sao một người sắp chết lại bận tâm đến một con chó? Có gì ẩn sau yêu cầu kỳ quặc này?
Thời gian trôi qua như lưỡi dao kề cổ. Chỉ còn vài giờ trước giờ xử tử, một người đàn ông trung niên từ làng quê xuất hiện trước cổng nhà tù, dắt theo một con chó đen, lông xù xì, mắt mờ đục nhưng vẫn sáng lên vẻ trung thành. “Tôi không chắc đây là Mực,” người đàn ông nói, giọng ngập ngừng. “Nhưng nó được một gia đình trong làng nuôi sau khi ông Tâm bị bắt. Nó già rồi, nhưng vẫn sống.” Con chó bước đi khập khiễng, như mang theo cả một đời chờ đợi.
Cửa phòng giam bật mở. Khi con chó được dẫn vào, ông Tâm ngẩng đầu, và thời gian dường như ngừng trôi. Ông quỳ xuống, đôi tay run rẩy chạm vào con vật. “Mực… là mày thật sao?” ông thì thầm, giọng vỡ òa. Con chó vẫy đuôi yếu ớt, dụi đầu vào lòng ông, như nhận ra chủ sau bao năm xa cách. Hùng đứng đó, lần đầu tiên cảm thấy trái tim mình rung động. Đám lính gác quay mặt đi, giấu những giọt nước mắt.
Giữa tiếng nức nở, ông Tâm kể câu chuyện chưa từng hé lộ. Năm năm trước, ông bị một nhóm người lừa, ép chở một gói hàng mà ông tưởng là phụ tùng xe máy. Khi cảnh sát ập đến, ông không có cơ hội giải thích. Hình ảnh cuối cùng ông nhớ là Mực, người bạn duy nhất, sủa inh ỏi, chạy theo chiếc xe cảnh sát chở ông đi cho đến khi ngã quỵ. “Tao xin lỗi, Mực,” ông lão nói, nước mắt lăn dài trên gò má hốc hác. “Tao chỉ muốn gặp mày lần cuối, để nói rằng tao chưa bao giờ quên.”
Câu chuyện ấy, qua con chó già, lan khắp mạng xã hội. Một nhà báo trẻ, tên Mai, đọc được bài đăng về ông Tâm và quyết định điều tra. Cô tìm thấy biên bản vụ án, phát hiện những lỗ hổng trong lời khai và bằng chứng. Mai liên hệ với một luật sư nhân quyền, cùng nhau đưa vụ án ra ánh sáng. Các bài viết của cô lan truyền chóng mặt, khơi dậy làn sóng phẫn nộ. Người dân xuống đường, giơ cao biểu ngữ đòi công lý. Hình ảnh ông lão ôm con chó già trở thành biểu tượng của sự bất công và lòng trung thành.
Giờ xử tử bị hoãn vào phút chót. Một phiên tòa mới được mở. Nhờ bằng chứng Mai thu thập, ông Tâm được tuyên vô tội sau năm năm oan khuất. Khi bước ra khỏi nhà tù, ông lão gầy gò, được đám đông chào đón như người hùng. Bên cạnh ông là Mực, dù yếu ớt, vẫn khập khiễng bước đi, như không muốn rời xa. Ông Tâm mỉm cười, lần đầu tiên sau năm năm, cảm nhận được tự do.
Ông trở về làng, nơi người dân góp tiền sửa lại căn nhà cũ. Mực sống thêm vài tháng, đủ để cùng ông tận hưởng những ngày bình yên. Khi Mực qua đời, ông Tâm chôn nó dưới gốc cây bàng trước nhà, nơi họ từng nằm nghỉ trưa. Ông khắc một tấm bia nhỏ: “Mực, người bạn đã cứu đời ta.” Câu chuyện của họ trở thành bài học về lòng trung thành và niềm tin, nhắc nhở rằng đôi khi, một tình bạn giản dị có thể làm nên kỳ tích, mang lại ánh sáng cho những góc tối nhất của cuộc đời.
