Một buổi sáng sớm mùa mưa, khi bà Hòa – một bà lão bán rau quen mặt ở đầu chợ huyện – đang dọn hàng, thì nghe tiếng khóc yếu ớt phát ra từ sau lưng chợ. Bà nghĩ là mèo hoang, nhưng khi lại gần, bà chết lặng: giữa mảnh vải cũ kỹ đặt trên nền đất ẩm ướt là hai đứa trẻ sơ sinh – một trai, một gái – đỏ hỏn, run rẩy trong gió lạnh.
Bà Hòa bối rối. Người nghèo như bà, sống qua ngày bằng rổ rau, nắm hành, thì làm sao nuôi nổi hai đứa trẻ? Nhưng bà không nỡ quay lưng. “Thôi thì trời cho, mình cứ nuôi, được ngày nào hay ngày đó”, bà tự nhủ. Bà cuốn hai đứa bé vào chiếc áo khoác của mình, mang về túp lều nhỏ ven sông.
Từ đó, cuộc đời bà rẽ sang hướng khác. Rau bán chậm, bà đi nhặt thêm ve chai. Gạo không đủ ăn, bà nấu cháo loãng. Nhưng hai đứa bé – bà đặt tên là Minh và Ngọc – lớn lên trong vòng tay yêu thương, dù nghèo nhưng chưa bao giờ thiếu tình người.
Hai đứa trẻ ngoan ngoãn, chăm chỉ và rất thông minh. Ngay từ nhỏ, Minh đã tỏ ra mê mẩn với sách vở, còn Ngọc thì luôn giúp bà mọi việc. Cả hai đều học giỏi và được thầy cô quý mến. Mỗi lần có người hỏi: “Sao bà không đưa tụi nhỏ cho ai giàu có nuôi?”, bà chỉ cười: “Chúng là con của tôi, dù không cùng máu mủ”.
Cuộc sống cứ thế trôi qua, lặng lẽ mà ấm áp.
Năm Minh và Ngọc học lớp 12, có một đoàn từ thiện từ thành phố về trường tổ chức buổi giao lưu định hướng tương lai. Một cặp vợ chồng đứng tuổi, ăn mặc sang trọng, trông rất lịch lãm, gây chú ý với tất cả giáo viên và học sinh. Họ chính là người tài trợ học bổng đặc biệt cho hai học sinh xuất sắc nhất trường – không ai khác, chính là Minh và Ngọc.
Khi trao học bổng, người phụ nữ nhìn Ngọc chằm chằm, ánh mắt như vừa vui vừa sững sờ. Còn người đàn ông thì đứng sững khi bắt tay Minh. Họ không nói gì nhiều, chỉ dặn: “Chúng tôi sẽ gặp lại hai con sớm thôi.”
Một tuần sau, khi Minh và Ngọc đang chuẩn bị nộp hồ sơ vào đại học, có người đến tìm bà Hòa. Đó là cặp vợ chồng hôm trước – ông Quân và bà Vân, chủ một tập đoàn lớn ở thành phố. Họ mang theo một chiếc phong bì dày và một chiếc hộp nhỏ. Nhưng điều khiến bà Hòa bàng hoàng nhất là câu nói của bà Vân:
“Bà có nhớ 20 năm trước, có vụ hai đứa trẻ sơ sinh mất tích ở bệnh viện tỉnh không?”
Bà Hòa gật đầu, tim đập mạnh.
“Chúng tôi… chính là cha mẹ ruột của Minh và Ngọc. Hôm đó, chúng tôi bị tai nạn khi đang trên đường đón con từ bệnh viện. Khi tỉnh lại, hai đứa trẻ đã biến mất. Cảnh sát tìm suốt nhưng vô vọng. Chúng tôi không ngờ… chúng lại được bà cưu mang suốt 20 năm qua.”
Không thể tin vào tai mình, bà Hòa thẫn thờ nhìn đôi vợ chồng. Trong lòng bà là một cơn bão cảm xúc: hoang mang, sợ mất con, và cả cảm giác biết ơn vì cuối cùng sự thật cũng được sáng tỏ.
Bà Vân mở chiếc hộp, đưa ra một mảnh chăn cũ, trên đó có thêu hai chữ “Minh – Ngọc”. Bà Hòa bật khóc. Đúng là chiếc chăn bà đã thấy 20 năm trước. Dù đã bạc màu, bà vẫn nhớ như in từng đường chỉ.
Một buổi chiều cuối hạ, Minh và Ngọc ngồi bên hiên nhà, tay cầm thư mời nhập học đại học danh tiếng. Họ biết sự thật, nhưng vẫn ôm chặt lấy bà Hòa mà nói:
“Dù con có cha mẹ ruột, nhưng người nuôi con khôn lớn, dạy con làm người… là mẹ. Chúng con không đi đâu cả nếu mẹ không đồng ý.”
Bà Hòa không kìm được nước mắt. Suốt 20 năm, bà sống đơn độc, chỉ có hai đứa nhỏ làm chỗ dựa. Nay chúng lại chính là con của người giàu sang, địa vị, nhưng vẫn quay về bên mình, vẫn gọi bà là mẹ bằng tất cả tấm lòng – bà thấy đời mình không còn gì tiếc nuối.
Ông Quân và bà Vân sau đó thường xuyên đến thăm bà, hỗ trợ bà sửa lại căn nhà lụp xụp thành một mái ấm khang trang. Họ không giành con, chỉ bày tỏ lòng biết ơn vô hạn.
Người dân trong xóm ai cũng cảm động. Họ bảo: “Có lẽ do bà sống hiền lành, nên trời thương cho cái kết có hậu.”
Ngày tiễn Minh và Ngọc nhập học, bà Hòa nắm tay hai đứa thật lâu. Bà không dặn dò nhiều, chỉ nói: “Làm người, quan trọng nhất là sống tử tế. Các con đã làm được điều đó, mẹ mừng lắm rồi.”
Và khi xe lăn bánh, bà đứng lặng thật lâu nơi cổng nhỏ, ánh mắt vừa lưu luyến vừa đầy tự hào. Bởi bà biết: hai đứa con của bà – dù không cùng máu thịt – đã thực sự trưởng thành, và mang trong tim tấm lòng của một người mẹ nghèo nhưng giàu tình thương.
