Bà Liễu ngồi trước quầy giao dịch, đôi bàn tay run run ôm tập hồ sơ bảo hiểm đã ố vàng theo năm tháng. Mắt bà đỏ hoe, mấy đêm nay không chợp mắt nổi.
Bảy năm trước, khi vừa tròn 62 tuổi, bà nghe lời một người quen giới thiệu “gói bảo hiểm nhân thọ sinh lời cao, lại lo được tuổi già”. Số tiền dành dụm cả đời từ bán hàng tạp hóa và tiền con cái gửi về, bà rút ra 1,5 tỷ, đóng dần trong 7 năm, mỗi năm hơn 200 triệu. Nhân viên bảo hiểm lúc đó nói như rót mật vào tai:“Cô đóng đều đặn, sau 20 năm sẽ nhận lãi gấp rưỡi. Nếu cần rút sớm vẫn có tiền, không lo mất.”
Bà tin. Bởi khi ấy, bà nghĩ, đây là doanh nghiệp lớn, biển hiệu sáng choang giữa phố, sao mà lừa được?Giờ, gần 70 tuổi, sức khỏe yếu, bà muốn rút tiền để chữa bệnh và phụ giúp đứa cháu ngoại học đại học. Nhưng cô nhân viên trẻ măng trước mặt cười xã giao:
“Dạ, nếu cô rút ngay bây giờ thì chỉ nhận được 550 triệu. Vì hợp đồng vẫn trong thời gian tích lũy. Nếu cô muốn nhận đủ thì đóng tiếp 25 năm nữa. Nhưng… đến lúc đó có thể giá trị thực không cao đâu ạ.”
Bà Liễu chết lặng.
“Cháu nói sao? Tôi đã đóng bảy năm trời, hơn một tỷ rưỡi. Giờ rút chỉ còn có 550 triệu? Mà đóng tiếp… đến 95 tuổi à? Khi đó… tôi còn sống không?”
Cô nhân viên tránh ánh mắt bà, chỉ im lặng đẩy tập giấy hướng dẫn quyền lợi về phía bà.
Bà Liễu bỗng thấy mọi thứ quay cuồng. Bà nhớ lại những lần nhân viên bảo hiểm đến nhà, nói năng ngọt ngào, mang quà tết, chúc tụng sức khỏe… Giờ thì chẳng còn ai hỏi han. Trước mắt bà, chỉ là một bản hợp đồng dày đặc chữ, toàn điều khoản khó hiểu mà ngày ký, bà chẳng kịp đọc hết.
Bà bật khóc ngay trước sảnh tòa nhà, nơi dòng chữ “BẢO HIỂM” sáng loáng treo trên cao. Nước mắt hòa lẫn cảm giác tủi nhục, cay đắng.
Những người đi ngang nhìn bà, có người thương cảm, có người lắc đầu. Nhưng chẳng ai giúp được gì. Bởi một khi con dấu đỏ đã đóng, chữ ký đã đặt, mọi thứ đều “đúng quy trình”.
Bà Liễu trở về nhà trong cơn choáng váng. Suốt đêm, bà lục lại từng tờ hợp đồng, hóa đơn đóng tiền, tin nhắn hẹn nộp phí… Những dòng chữ nhỏ li ti, điều khoản chằng chịt, khiến bà càng đọc càng tức nghẹn.
Sáng hôm sau, bà tìm đến hội trường phường để hỏi ý kiến. Một cán bộ trẻ khuyên:
“Cô thử tìm nhóm người từng bị như cô trên mạng. Họ hay chia sẻ kinh nghiệm, có khi còn nhờ được luật sư.”
Bà vốn không rành điện thoại, phải nhờ con gái út tạo tài khoản Facebook. Chỉ sau vài ngày, bà đã được thêm vào một nhóm kín với hàng trăm thành viên – toàn người từng “đóng bạc tỷ, rút chỉ còn vài trăm triệu”.
Có bác Hải ở Bình Dương, đóng 2 tỷ trong 10 năm, rút chỉ nhận 700 triệu. Có chị Thảo, vừa mất chồng, tưởng sẽ được nhận tiền bảo hiểm để nuôi con, ai dè hợp đồng “vô hiệu” vì… chồng khai sai cân nặng lúc ký.
Họ lập hẳn một danh sách, ghi rõ số tiền, số năm đóng, số tiền nhận được. Có người chụp ảnh hợp đồng với những chỗ mập mờ bị gạch đỏ, kèm lời bình: “Ngày ký, nhân viên bảo khác, đến lúc nhận thì hợp đồng nói khác”.
Bà Liễu đọc mà thấy lạnh sống lưng. Hóa ra, mình không phải trường hợp duy nhất – chỉ là một con cá trong một cái lưới quá lớn.
Một luật sư trong nhóm đề nghị tập hợp hồ sơ, cùng nhau gửi đơn khiếu nại đến Cục Quản lý, đồng thời liên hệ báo chí. Cả nhóm đồng ý, nhưng ai cũng biết, con đường này sẽ rất dài và không chắc thắng.
Những ngày sau, bà Liễu cùng vài người khác đi gõ cửa khắp nơi. Có hôm, bà đứng trước tòa nhà bảo hiểm từ sáng đến trưa, giơ tấm bảng “Bảy năm đóng 1,5 tỷ – Giờ trả tôi 550 triệu, công bằng ở đâu?” Nhiều người đi đường dừng lại chụp ảnh, đăng lên mạng.
Câu chuyện lan truyền. Báo chí vào cuộc. Đại diện công ty bảo hiểm mời nhóm của bà đến “đàm phán”. Nhưng thứ họ đưa ra chỉ là lời xin lỗi kèm “hỗ trợ” vài chục triệu, yêu cầu ký giấy cam kết không khiếu nại nữa.
Bà Liễu nhìn tờ giấy, rồi nhìn những gương mặt trong nhóm – ai cũng mệt mỏi, nhưng ánh mắt vẫn sáng lên niềm kiên quyết. Bà khẽ nói:
“Nếu hôm nay mình im lặng, mai sẽ có thêm bao nhiêu người mất trắng như mình nữa?”
Cả nhóm đồng thanh:
“Không ký.”
Trận chiến này chưa biết thắng bại ra sao. Nhưng bà Liễu hiểu, ít nhất, tiếng khóc của mình đã không còn đơn độc.
