Tôi tên là Mai, lấy chồng được bốn năm. Cuộc hôn nhân của tôi và Hưng – một kỹ sư xây dựng – vốn dĩ không phải màu hồng, nhưng cũng chưa đến mức bế tắc. Chúng tôi có một con trai nhỏ ba tuổi, cuộc sống vừa đủ, miễn sao biết vun vén.
Nhưng từ khi mẹ chồng – bà Lan – chuyển lên ở cùng, mọi thứ bắt đầu xáo trộn. Bà vốn là người trọng họ hàng, hay khoe khoang với anh em dưới quê rằng con trai mình giỏi giang, nhà cửa khang trang. Thành thử, cứ vài bữa lại có đoàn người họ hàng xa gần lên thành phố “ở nhờ vài hôm”.
Tôi vốn không chấp nhặt, nhưng “vài hôm” ấy thường kéo dài cả tháng. Người thì viện cớ chữa bệnh, người xin tìm việc, kẻ chỉ đơn giản là… đi chơi. Nhà tôi chẳng lớn, nhưng khách khứa thì lúc nào cũng tấp nập.
Đỉnh điểm là lần gần đây nhất, mẹ chồng dắt hẳn một đoàn năm sáu người về. Bà hồ hởi bảo:
“Anh em dưới quê chưa lên thành phố bao giờ. Tao hứa rồi, phải để họ ở đây ít lâu cho biết thế nào là Hà Nội.”
Tôi nghe mà sững sờ. Nhà vốn chật, giờ thêm chăn chiếu, thêm mâm cơm, thành cái trại tạm.
Buổi tối, tôi góp ý với chồng:“Anh nói với mẹ đi, như thế này em không chịu nổi nữa. Mình còn con nhỏ, chi phí tốn kém, chưa kể mất hết sự riêng tư.”
Hưng thở dài:“Anh biết. Nhưng mẹ nói thì anh không cãi được. Hơn nữa, họ hàng nhìn vào, mình không tiếp đãi tử tế thì mang tiếng.”
Tôi nghẹn lời. Cái gọi là “sĩ diện” ấy, cuối cùng đều trút lên vai vợ chồng tôi, chính xác hơn là lên đồng lương duy nhất của anh.
Những ngày sau đó, Hưng hầu như vét sạch lương để tiếp đãi đoàn họ hàng. Nào là dắt đi ăn nhà hàng, nào là đưa đi mua sắm, rồi vé tham quan, vé tàu xe… Trong khi con tôi bữa cơm chỉ quanh quẩn vài món đơn giản. Tôi nhìn cảnh ấy mà lòng đau nhói.
Một buổi tối, khi khách khứa vừa kéo nhau đi ngủ, tôi lặng lẽ nói với chồng:
“Anh à, em thấy không ổn. Tiền bạc mình đâu dư dả. Con cần sữa, cần học phí. Mà anh cứ thế này thì… sớm muộn gì cũng khánh kiệt.”
Nhưng Hưng chỉ gạt đi:“Em lo xa quá. Có bao nhiêu, anh xoay bấy nhiêu. Không để ai nói nhà mình keo kiệt được.”
Tôi im lặng. Trong ánh đèn vàng vọt, gương mặt chồng tôi như in hằn hai chữ “sĩ diện”.
Ngày hôm sau, tôi quyết định bế con về ngoại. Trước khi đi, tôi để lại mảnh giấy:
“Anh, em không chịu nổi cảnh này nữa. Con cần môi trường bình yên, không phải cái nhà trọ họ hàng. Khi nào anh hiểu ra, mẹ con em sẽ về.”
Tôi tưởng rằng chồng sẽ giận. Nhưng ít nhất, anh có thời gian để nghĩ. Tôi đâu ngờ, chỉ một ngày sau, bi kịch ập đến.
Chiều hôm đó, khi Hưng đang cùng cả đoàn họ hàng ngồi ăn uống, điện thoại reo. Là số lạ, từ ngân hàng. Anh nghe máy, mặt biến sắc:
“Anh Hưng phải không? Hiện tại thẻ tín dụng của anh đã vượt hạn mức. Khoản vay tiêu dùng 100 triệu chưa được thanh toán kỳ này. Nếu không giải quyết, ngân hàng sẽ áp dụng biện pháp pháp lý.”
Cả người Hưng như rơi xuống vực. Anh đâu biết, trong lúc anh phung phí tiếp đãi họ hàng, tôi đã lặng lẽ mang hết số tiền tiết kiệm còn lại đi tất toán khoản nợ do chính anh đứng tên vay trước đó.
Ngày xưa, anh từng vay để đầu tư cho một dự án, nhưng không thành, rồi giấu tôi, đến khi ngân hàng gọi nhắc mới thú nhận. Tôi đã nhiều lần khuyên nhủ anh tiết chế, nhưng anh chỉ hứa suông.
Giờ thì hết. Tiền tôi đóng chỉ vừa đủ kỳ trước. Kỳ này, do anh tiếp đãi quá trớn, chi tiêu thẻ tín dụng vượt mức, ngân hàng lập tức gọi nhắc nợ.
Hưng tá hỏa, mồ hôi túa ra. Nhìn quanh mâm cơm ê hề, tiếng cười nói của họ hàng, anh mới nhận ra tất cả chỉ là cái vỏ sĩ diện rỗng tuếch.
Tối ấy, anh đến tìm tôi ở nhà ngoại. Vừa thấy tôi, Hưng gục xuống:
“Mai ơi, anh sai rồi. Ngân hàng gọi tới, anh mới hiểu mình đã đẩy cả nhà vào bế tắc. Anh… anh hèn lắm. Anh nợ nần mà vẫn phô trương, để em và con phải chịu khổ.”
Tôi nhìn chồng, lòng vừa xót xa vừa giận dữ:“Anh nghĩ đến sĩ diện, nhưng có nghĩ đến con không? Nó cần gì ở mấy bữa tiệc linh đình kia? Nó chỉ cần sữa, cần bữa cơm đủ chất, cần một ngôi nhà yên bình. Nhưng anh đã không bảo vệ được.”
Hưng òa khóc, nắm chặt tay tôi:“Anh hứa, từ nay sẽ không còn như vậy nữa. Anh sẽ nói thẳng với mẹ, với họ hàng. Anh chỉ xin em đừng bỏ anh.”
Tôi lặng thinh rất lâu. Nhìn con trai ngủ ngon lành bên cạnh, tôi khẽ thở dài:“Em về cùng anh, nhưng đây là cơ hội cuối cùng. Nếu anh không thay đổi, em sẽ đi, vĩnh viễn.”
Hôm sau, Hưng thật sự làm được điều tôi từng nghĩ anh không dám: đứng trước cả đoàn họ hàng, thẳng thắn tuyên bố.
“Mọi người thông cảm, vợ chồng con không kham nổi nữa. Từ nay, ai muốn lên chơi thì tự lo chi phí. Nhà con không thể thành chỗ ăn nhờ, ở đậu mãi.”
Không khí sững lại. Bà Lan sững sờ, giận tím mặt:“Sao mày dám ăn nói như thế? Đó là họ hàng ruột thịt!”
Nhưng lần này, Hưng không lùi:“Ruột thịt thì càng phải nghĩ cho nhau. Nếu vì vài bữa ăn, vài cuộc vui mà con để vợ con bỏ đi, con mất cả gia đình, thì còn ý nghĩa gì nữa, mẹ?”
Tôi đứng sau, nhìn chồng lần đầu mạnh mẽ bảo vệ vợ con, mà lòng dâng lên nỗi vừa tủi vừa thương.
Cuối cùng, đoàn họ hàng cũng lục tục về quê. Bà Lan ban đầu hậm hực, nhưng rồi cũng dần hiểu. Hưng quay lại công việc, chắt bóp trả nợ. Mọi thứ không dễ dàng, nhưng ít ra, anh đã thay đổi.
Tôi không quên những ngày cay đắng, cũng không dễ tha thứ ngay. Nhưng khi thấy anh cúi mình chăm con, tự tay nấu bữa cơm giản dị thay vì bày tiệc xa hoa, tôi biết: gia đình mình có cơ hội để làm lại.
Câu chuyện ấy để lại bài học đắt giá cho cả nhà: sĩ diện không nuôi sống được ai, chỉ có trách nhiệm và tình thương mới giữ được một mái ấm.
Và tôi tin, con trai tôi lớn lên sẽ hiểu: cha nó từng sai, nhưng đã dám đứng lên sửa, còn mẹ nó – trong giây phút tuyệt vọng nhất – vẫn chọn nắm lấy tay cha nó lần cuối, để gia đình có ngày hôm nay.
