Mười năm, ngày qua ngày, người đàn ông ấy ngồi co ro bên cổng bệnh viện. Bộ quần áo rách nát, mái tóc bù xù, đôi mắt trũng sâu như chứa đựng cả một câu chuyện không ai muốn nghe. Người ta gọi ông là “kẻ đi/ên”. Trẻ con ném đá trêu chọc, người lớn lườm nguýt, và nhân viên bệnh viện thì xua đuổi như đuổi một con chó hoang. Nhưng ông vẫn ở đó, bất chấp mưa gió, bất chấp những lời sỉ nhục. Không ai biết tên ông, không ai biết ông từ đâu đến. Họ chỉ thấy ông lẩm bẩm, đôi khi nhìn vào khoảng không như đang nói chuyện với ai đó vô hình.
Có người kể rằng ông từng là bệnh nhân của bệnh viện, bị bỏ rơi sau một ca phẫu thuật thất bại. Có người bảo ông mất gia đình trong một vụ tai nạn và phát điên từ đó. Những câu chuyện thêu dệt ấy chỉ làm ông càng trở nên bí ẩn, càng bị xa lánh. Nhưng ông không bao giờ rời đi. Mỗi sáng, ông nhặt nhạnh thức ăn thừa từ thùng rác, uống nước từ vòi công cộng, và tiếp tục ngồi đó, như một phần của bức tường bệnh viện.
Một ngày nọ, bệnh viện tổ chức một buổi hội thảo lớn. Các bác sĩ hàng đầu, quan chức y tế, và nhà tài trợ tề tựu trong hội trường lộng lẫy. Chủ đề là “Nhân văn trong y học”. Các bài phát biểu vang lên, đầy những từ ngữ cao đẹp về lòng trắc ẩn và trách nhiệm. Nhưng không khí trở nên ngột ngạt khi cánh cửa hội trường bật mở.
Người đàn ông vô gia cư bước vào.
Đám đông sững sờ. Bộ quần áo rách rưới, đôi giày thủng lỗ, và mùi hôi nồng nặc khiến vài người nhăn mặt. Nhân viên an ninh vội lao tới, nhưng ông giơ tay, giọng nói trầm và rõ ràng vang lên: “Tôi có quyền được nói.”
Không ai hiểu chuyện gì đang xảy ra. Một bác sĩ đứng tuổi, trưởng khoa của bệnh viện, tái mặt khi nhìn thấy ông. Người đàn ông bước lên bục, ánh mắt quét qua đám đông. Ông không còn là “kẻ đi/ên” nữa. Trong khoảnh khắc ấy, ông là một con người với khí chất không thể xem thường.
“Tôi là Trần Văn Hùng,” ông nói, giọng điềm tĩnh nhưng đầy sức nặng. “Mười năm trước, tôi là bác sĩ trưởng của bệnh viện này.”
Cả hội trường lặng đi. Một vài tiếng xì xào vang lên, nhưng ánh mắt của ông khiến tất cả im bặt. Ông kể về những ngày tháng huy hoàng, khi ông là một bác sĩ tài năng, cứu sống hàng trăm mạng người. Nhưng rồi, một sai lầm y khoa – một ca phẫu thuật thất bại – đã cướp đi sinh mạng của một bệnh nhân quan trọng. Ông bị đổ lỗi, bị tước giấy phép, bị gia đình quay lưng, và bị chính bệnh viện mà ông cống hiến cả đời ruồng bỏ.
“Tôi không điên,” ông nói, nhìn thẳng vào vị bác sĩ trưởng khoa đang cúi đầu. “Tôi ở lại đây, bên cổng bệnh viện, để nhắc nhở các người rằng y học không chỉ là danh vọng hay tiền bạc. Nó là trách nhiệm. Là nhân tính. Các người gọi tôi là kẻ đi/ên, nhưng ai trong số các người dám đối diện với sai lầm của mình?”
Không ai trả lời. Những ánh mắt né tránh, những bàn tay siết chặt. Ông bước xuống bục, không nhìn lại. Đám đông chia ra để ông đi qua, như thể ông là một vị vua vừa lấy lại vương miện.
Ngày hôm sau, ông không còn ngồi bên cổng bệnh viện nữa. Không ai biết ông đã đi đâu. Nhưng câu chuyện về người đàn ông vô gia cư – bác sĩ Trần Văn Hùng – lan truyền khắp nơi. Hội thảo “Nhân văn trong y học” kết thúc, nhưng bài học mà ông để lại thì mãi mãi không phai.
