Người ta thường bảo: “Sau lưng thành công của người đàn ông là bóng dáng của một người phụ nữ.” Tôi đã tin vào câu nói ấy, đã gồng mình làm bệ phóng để chồng bước đi thật xa, thật vững vàng. Nhưng có lẽ, khi người đàn ông ấy đứng trên đỉnh cao của danh vọng, họ lại quên mất đã từng có một người đàn bà khổ cực lội ngược dòng đời vì mình.
Ngày nhận giấy báo đỗ thủ khoa Đại học Y Hà Nội, tôi đã khóc vì hạnh phúc. Bao năm học tập miệt mài, những đêm trắng ôn bài, những lần thi thử gục xuống bàn học… tất cả tưởng chừng đã được đền đáp xứng đáng. Nhưng chưa kịp vui mừng, tôi phát hiện mình mang thai. Tin vui hay tin buồn, tôi cũng chẳng phân định nổi. Tôi mang trong mình sinh linh bé nhỏ, kết tinh tình yêu của hai vợ chồng, nhưng đồng thời, giấc mơ khoác áo blouse trắng của tôi cũng dần tan biến.
Khi ấy, chồng tôi vẫn đang là sinh viên bác sĩ nội trú. Áp lực học hành dồn dập, lịch trực bệnh viện dày đặc. Anh không thể tạm dừng để lo cho gia đình nhỏ, càng không thể để chuyện riêng làm ảnh hưởng đến con đường tương lai. Anh còn quá nhiều ước mơ phía trước: trở thành bác sĩ giỏi, có phòng khám riêng, có địa vị trong xã hội. Và tôi, sau nhiều đêm trằn trọc, đã lựa chọn gác lại ước mơ của mình để giữ lại giấc mơ cho anh.
Ngày tôi quyết định thôi học, bạn bè xung quanh ai cũng tiếc nuối. Nhưng chẳng ai hiểu, một người phụ nữ mang thai, không người đỡ đần, chẳng thể vừa học vừa nuôi con nhỏ. Tôi quay sang làm việc khác. Để có tiền nhanh, tôi ra chợ Long Biên bán cá. Ba giờ sáng, khi cả thành phố còn chìm trong giấc ngủ, tôi đã xách thùng, lội nước lạnh buốt để lấy hàng. Mùi tanh cá bám vào tóc, vào da thịt, có chà bao nhiêu cũng chẳng thể hết. Tôi chấp nhận. Bởi mỗi đồng bạc tôi kiếm được sẽ mua sữa cho con, mua sách cho chồng. Tôi tự nhủ: chỉ cần anh thành công, mọi khổ cực của tôi đều xứng đáng.
Năm tháng trôi qua, con tôi lớn lên, chồng tôi cũng dần hoàn thành ước mơ. Anh tốt nghiệp, rồi mở phòng khám tư nhân. Công việc thuận lợi, thu nhập dồi dào, gia đình dần khấm khá. Tôi tưởng rằng từ đây, mọi hy sinh trước kia của tôi sẽ được bù đắp bằng sự trân trọng và yêu thương. Thế nhưng, càng ngày tôi càng nhận ra trong ánh mắt chồng có một điều gì đó đổi khác.
Không còn là sự biết ơn, không còn là niềm trân trọng. Thay vào đó là sự xa cách, sự khó chịu khó gọi tên. Những đêm nằm cạnh nhau, khi tôi vừa kề sát thì anh kín đáo quay đi, đưa tay che mũi. Anh chẳng nói gì, nhưng tôi nghe rõ lời chê bai trong từng cái nhăn mặt. “Mùi tanh quá…” – anh không thốt ra, nhưng từng cử chỉ đã tố cáo suy nghĩ ấy.
Tôi biết, mùi cá ấy bám trên người tôi. Nhưng đó đâu phải lỗi của tôi. Đó là dấu vết của hàng chục năm tôi lăn lộn ngoài chợ, dậy từ 3 giờ sáng để kiếm tiền nuôi gia đình. Tôi đã hy sinh thanh xuân, hy sinh cả giấc mơ tuổi trẻ để anh có được ngày hôm nay. Thế mà giờ đây, chỉ vì mùi tanh ấy, tôi lại trở thành cái gai trong mắt anh.
Có lần, tôi gợi ý: “Hay em nghỉ bán cá, tìm việc khác nhẹ nhàng hơn nhé?” Nhưng rồi nhìn vào tấm thân bé nhỏ của con, nghĩ đến khoản tiền học phí, tiền sinh hoạt, tôi lại im lặng. Tôi không cho phép mình buông bỏ, bởi tôi biết nếu tôi dừng lại, gia đình này sẽ chông chênh. Nhưng càng nhẫn nhịn, tôi càng thấy trong lòng mình rạn nứt.
Rồi cái ngày ấy đến. Nhà có đám cưới dưới quê, cả gia đình hẹn nhau về chung một xe – chiếc ô tô mới tinh chồng tôi vừa mua. Tôi đã tắm rửa sạch sẽ, mặc chiếc váy mới mua, tô thêm chút son môi để không làm anh xấu hổ. Tôi muốn mình cũng có thể ngẩng cao đầu bước lên chiếc xe ấy, như một người vợ xứng đáng.
Thế nhưng, vừa ngồi xuống, chồng tôi đã chau mày, nhăn nhó, giọng nửa chê bai nửa xua đuổi:– Trời ơi, mùi cá tanh quá! Xe tiền tỷ không phải ai cũng ngồi được đâu em ạ…
Tôi sững người. Lời nói ấy như nhát dao cắt vào tim. Tôi chưa kịp phản ứng gì thì mẹ chồng tôi đã mở cửa xe, bước xuống. Bà quay lại, thẳng lưng, nhìn thẳng vào con trai, dõng dạc nói:– Con quên rồi à? Nếu không có cái “mùi cá tanh” của nó, thì con lấy đâu ra cái xe tiền tỷ mà ngồi?
Khoảnh khắc ấy, tôi suýt bật khóc. Hóa ra vẫn còn có người hiểu, có người nhìn thấy những giọt mồ hôi, những vết chai sạn và cả mùi tanh cá mà tôi đã mang theo suốt mấy chục năm qua. Mẹ chồng không chỉ bảo vệ tôi, mà còn nhắc nhở chồng tôi về sự thật: mọi thứ anh có ngày hôm nay, đều có bóng dáng của người đàn bà tảo tần.
Tôi quay sang nhìn mẹ, đôi mắt ươn ướt nhưng lòng nhẹ nhõm lạ thường. Dù cuộc đời có bạc bẽo, thì ít nhất, sự hy sinh của tôi vẫn được thấu hiểu. Và có lẽ, chính lúc ấy, tôi mới thật sự tin rằng: không phải mọi hy sinh đều bị lãng quên. Có những điều, chỉ cần một người thấu, đã đủ để xoa dịu cả một đời.
