Những cơn gió sớm mai thổi qua cánh đồng ven sông, cuốn bụi đất đỏ bay mờ mịt khi đoàn xe từ thiện lăn bánh vào ngôi làng nghèo. Người dân ùa ra, ánh mắt sáng lên đầy mong đợi, xen lẫn sự ngại ngùng. Trên chiếc xe máy cũ kĩ đi sau cùng, một người đàn ông trẻ mặc áo sơ mi giản dị, không ai nghĩ đó là vị lãnh đạo của đoàn. Anh mỉm cười chào từng cụ già, từng đứa trẻ chạy theo. Trần Hải Phong vốn quen với ánh đèn sân khấu và phòng họp sang trọng, nhưng hôm nay anh muốn hòa vào đời sống mộc mạc này.
Sau khi phát xong những bao gạo, vài thùng mì, Phong chợt thấy một ngôi nhà tranh nằm chênh vênh bên mé sông. Trước hiên nhà, một ông lão gầy gò đang cặm cụi đan giỏ, dáng người khắc khổ nhưng đôi mắt sáng lạ thường. Phong dừng xe, dắt bộ tiến lại gần, trong lòng dấy lên cảm giác quen thuộc mà không rõ vì sao. Ông lão ngẩng lên, đôi mắt lập tức ngấn nước, gọi lớn: “Lôi!”. Tiếng gọi ấy khiến tim Phong khựng lại, gương mặt bàng hoàng.
“Cháu… ông gọi ai ạ?” – Phong lúng túng hỏi, giọng run rẩy. Ông lão buông cây nan tre, đôi bàn tay run run chạm vào vai anh: “Là cháu, đứa bé năm xưa suýt bị nước cuốn trôi dưới khúc sông này. Ông đã kéo cháu lên, đặt tên cho cháu là Lôi. Ông còn nhớ, lúc tỉnh dậy cháu cứ gọi ông là ngoại, rồi để lại một hủ bi chai nhỏ.” Nghe đến đó, tim Phong đập loạn, ký ức tuổi thơ ùa về như cơn lũ.
Phong nhớ rõ, năm sáu tuổi trong một lần theo cha mẹ về quê, cậu bé bị trượt chân rơi xuống dòng nước xiết. Người lớn hoảng hốt kêu cứu, rồi một ông lão lạ lao ra vớt lên. Ký ức mơ hồ nhưng vẫn hằn rõ ánh mắt hiền từ, cái vuốt tóc run rẩy. Cha mẹ anh từng bảo “chỉ có gia đình mình nhớ chuyện ấy thôi”, nên anh luôn tin đó là kỷ niệm riêng tư. Thế mà hôm nay, trước mắt anh lại hiện ra người từng cứu mạng.
Ông lão chậm rãi đứng dậy, đi vào trong nhà lấy ra một hủ bi chai cũ kĩ. Thứ đồ chơi mà cậu bé năm nào trân quý, rơi ra khỏi túi khi bị nước cuốn. Phong nhìn thấy, bàn tay siết chặt run rẩy, đôi mắt nhòe lệ. Anh nghẹn ngào: “Đúng rồi… là con… chính con là đứa bé năm ấy.” Giọng anh khàn hẳn đi, vừa bàng hoàng vừa xúc động.
Ông lão khẽ cười, nước mắt lăn dài: “Ông chưa bao giờ quên cháu đâu, Lôi. Ông vẫn gọi cháu vậy, bởi cái tên ấy gắn với sự sống còn của cháu. Hồi đó, ông mơ cháu sẽ trở lại tìm ông, nhưng rồi năm tháng cứ thế trôi.” Phong nắm chặt bàn tay chai sần, cảm nhận từng vết nứt cuộc đời hằn trên da thịt ông. Trong lòng anh trào lên niềm thương xót lẫn day dứt.
“Ngày ấy, ông chỉ nghĩ đơn giản cứu một đứa trẻ, nào ngờ nó lại là cả sự sống tinh thần cho ông. Ở tuổi này, ông chẳng mong gì hơn, chỉ mong căn nhà không sập và khu vườn thuốc còn lại ít xanh.” Lời ông run rẩy mà thấm sâu vào tâm trí Phong. Anh nuốt nghẹn, hít một hơi dài rồi nói chắc nịch: “Ngày xưa bác cứu con khỏi dòng nước, nay con đưa bác trở lại với dòng đời.” Ông lão ngẩn người, đôi mắt ánh lên niềm hy vọng chưa từng dám nghĩ.
Những ngày sau đó, Phong quay lại cùng vài người thợ để dựng lại căn nhà cho ông. Mỗi tấm ván, mỗi viên gạch đặt xuống đều gói ghém sự tri ân sâu nặng. Ông lão ban đầu ái ngại, liên tục gạt đi: “Thôi con, ông sống quen rồi.” Nhưng Phong kiên quyết: “Đây là ơn nghĩa, con không thể bỏ qua. Ngày xưa ông là ngoại của con, thì bây giờ vẫn là ngoại.” Câu nói khiến ông lão vừa cười vừa rơi nước mắt.
Phong còn cho người mở một khu vườn thảo dược ngay sau nhà, dựa trên giấc mơ dở dang của ông lão năm nào. Ông vốn mong có một vườn thuốc để chữa bệnh cho dân làng nhưng chưa bao giờ đủ sức thực hiện. Khi những mầm xanh đầu tiên mọc lên, ông run run vuốt từng lá, đôi mắt long lanh. “Ông ơi, đây là giấc mơ của ông, con chỉ giúp ông thực hiện thôi.” – Phong nói, trong giọng đầy xúc động. Ông lão gật gù, lòng như được hồi sinh.
Những buổi chiều, Phong thường ngồi cùng ông dưới mái hiên, nghe ông kể về bao mùa lũ, bao mất mát, và cả niềm tin chưa bao giờ lụi tắt. Ông bảo, từ khi cứu được đứa bé ấy, ông có thêm lý do để sống, để chờ một ngày gặp lại. “Và giờ thì ông đã thấy” – ông cười hiền, giọng lẫn nước mắt. Phong lặng im, tim rưng rưng, tự nhủ mình sẽ không bao giờ để ông cô đơn nữa. Khoảnh khắc ấy, anh thấy rõ ý nghĩa của sự gắn kết vượt thời gian.
Một năm sau, khi ngày lễ kỷ niệm tròn hai mươi năm thành lập công ty đến gần, Phong quyết định làm một điều đặc biệt. Anh lặng lẽ mời ông lão về thành phố, chuẩn bị một chỗ ngồi danh dự. Ông ban đầu sợ hãi, nghĩ mình quê mùa không hợp. Nhưng Phong trấn an: “Con muốn mọi người biết, con có một người ngoại đã cho con mạng sống.” Ông lão nhìn anh, ánh mắt vừa tự hào vừa run run.
Trong buổi lễ, ánh đèn rực rỡ chiếu sáng khắp khán phòng, hàng ngàn người vỗ tay chúc mừng. Phong bước lên sân khấu, nhưng anh không bắt đầu bằng con số thành tựu hay lời lẽ hào nhoáng. Anh quay xuống, gọi: “Ngoại, mời ngoại lên với con.” Tiếng xôn xao dậy khắp khán phòng khi ông lão chậm rãi bước lên, tay vẫn run run. Nhưng ánh mắt ông lấp lánh niềm hạnh phúc chưa từng có.
Ông cầm micro, giọng run nhưng rõ ràng: “Năm xưa, tôi từng cứu một đứa trẻ khỏi dòng sông hung dữ. Nó gọi tôi là ngoại, rồi biến mất trong cuộc đời. Hôm nay, tôi đứng đây, trước hàng ngàn người, thấy đứa trẻ ấy đã trưởng thành, gánh vác cả ngàn nhân viên. Tôi tự hào, không phải vì nó thành công, mà vì nó chưa bao giờ quên một ông lão nghèo ven sông.” Những lời ấy khiến cả hội trường lặng đi rồi bùng nổ vỗ tay.
Phong bước đến ôm chặt ông, nước mắt trào ra. Chiếc hủ bi chai được trưng bày trang trọng ngay trên sân khấu, như minh chứng cho ký ức bất diệt. Anh thì thầm bên tai ông: “Con nợ ngoại một đời, nhưng hôm nay con trả bằng tất cả tấm lòng.” Ông lão gật gù, nước mắt và nụ cười hòa lẫn. Trong giây phút ấy, ranh giới của quá khứ và hiện tại tan biến, chỉ còn lại tình người ấm áp.
Sau buổi lễ, nhiều người đến bắt tay ông lão, gọi ông là “người hùng thầm lặng”. Ông chỉ cười, lắc đầu: “Tôi chỉ làm điều một con người nên làm.” Nhưng trong tim ông, một niềm hạnh phúc trọn vẹn lan tỏa. Phong lặng nhìn ông, lòng nhẹ nhõm như vừa hoàn thành một sứ mệnh. Và anh biết, câu chuyện này sẽ mãi theo anh đến cuối đời.
