Bà Mai đứng nép mình sau cánh cổng khách sạn, chiếc áo bà ba cũ kỹ đã được bà giặt đi giặt lại đến bạc màu, mái tóc bạc được búi gọn, đôi dép nhựa mòn đế phát ra tiếng lẹp xẹp mỗi lần bước. Người bảo vệ nhìn bà bằng ánh mắt nghi ngờ, nhưng bà chỉ cúi đầu, rút trong túi một tấm thiệp cưới màu hồng nhạt đã nhàu. Trên đó, tên con gái bà – Trần Diệu Linh – nổi bật với hàng chữ in hoa cùng chú rể sang trọng. Bà Mai mím môi, bước vào.
Sảnh cưới rực rỡ ánh đèn, hoa tươi phủ kín lối đi, tiếng nhạc du dương và tiếng cười nói của khách khứa vang lên không ngớt. Tất cả như thuộc về một thế giới khác – nơi bà Mai chẳng có chút chỗ đứng nào. Người phục vụ áo trắng chạy ngang qua bà, suýt nữa va phải bà nếu không né kịp. Họ không để ý, cũng chẳng nhìn thấy ánh mắt rưng rưng của một người mẹ đã từng hy sinh cả cuộc đời để xây nên ngày hôm nay cho con gái mình.
Mười năm trước, bà Mai là chủ của ba xưởng may, vài khu đất cho thuê ở tỉnh lẻ, tiền gửi ngân hàng đủ để sống sung túc cả đời. Nhưng bà không muốn con mình lớn lên trong nhung lụa mà quên mất gốc rễ. Bà quyết định bán gần hết tài sản đứng tên, chuyển về quê, chỉ để lại sổ tiết kiệm và vài văn bản pháp lý giấu kỹ trong két sắt. Với Linh, bà chỉ là một người mẹ nghèo, tần tảo bán rau ngoài chợ.
Khi còn học đại học, Linh vẫn thường gọi điện, vẫn gửi tiền cho bà mua thuốc, vẫn kể mẹ nghe chuyện bạn bè. Nhưng rồi, khi Linh được tuyển vào một công ty lớn, khi địa vị xã hội bắt đầu nâng cao, những cuộc gọi thưa dần. Những lời giới thiệu chuyển từ “mẹ con bán rau” thành “mẹ con mất sớm, con lớn nhờ dì”. Lúc đầu bà Mai chỉ cười buồn, nghĩ con còn trẻ, chưa hiểu. Nhưng rồi, có lần bà lên thành phố thăm, đứng chờ trước cổng công ty Linh hàng giờ, chỉ để nhận được một cái nhìn bối rối và lời nhắc nhỏ: “Mẹ… đừng gọi con là con giữa chỗ đông người.”
Từ hôm đó, bà im lặng. Vẫn theo dõi con từ xa, vẫn lặng lẽ gửi tiền học thêm, sửa nhà cho Linh mà không đứng tên. Bà chọn cách yêu con theo cách con chấp nhận được, dù điều đó khiến tim bà rỉ máu từng ngày.
Và hôm nay, ngày cưới của Linh – một sự kiện sang trọng mà bà được mời với cái tên “bà con xa dưới quê” – là giới hạn cuối cùng.
Bà tiến sát đến hàng ghế khách, nơi Linh đang rạng rỡ trong váy cưới. Đôi mắt cô liếc thấy bóng mẹ, lập tức biến sắc. Cô bước vội đến, kéo bà ra phía ngoài hành lang, giọng thì thào gay gắt:
“Mẹ, mẹ tới đây làm gì? Con đã nói là chỉ cần mẹ ở nhà làm cơm cúng tổ tiên thôi mà.”
Bà Mai nhìn con gái, ánh mắt vẫn hiền nhưng có gì đó đã vỡ.
“Mẹ chỉ muốn nhìn con từ xa. Hôm nay là ngày trọng đại, mẹ cũng có mặt…”
“Nhưng mẹ ăn mặc thế này… mẹ đứng gần con, người ta nhìn vào con ra gì nữa? Họ tưởng con là ai?”
Bà Mai im lặng. Gương mặt khắc khổ, những nếp nhăn hằn sâu trên trán như đang cố kìm nén một điều gì đó.
Tiệc bắt đầu. MC giới thiệu cặp đôi bước lên sân khấu. Linh cười tươi, khoác tay chồng. Bài hát đám cưới vang lên. Khách khứa vỗ tay rầm rộ. Và đúng lúc đó, tiếng loa phát ra một âm thanh khác. Tiếng giày dép lẹp xẹp trên sàn, tiếng bước chân bà Mai tiến thẳng lên sân khấu. Không ai cản được.
“Xin lỗi, cho tôi một phút,” bà nói, giọng nhỏ nhưng dứt khoát.
Cả hội trường nín lặng. Linh tái mặt.
“Tôi là mẹ của cô dâu,” bà bắt đầu. “Tôi biết hôm nay không phải là lúc để nói những điều này, nhưng có lẽ… nếu không nói, tôi sẽ hối hận cả đời.”
Khách khứa bắt đầu xì xào. Bà Mai rút từ túi áo một tập giấy. “Đây là các giấy tờ sở hữu tài sản tôi đã bán đi mười năm trước, những tài sản đứng tên tôi – và cũng là tài sản tôi để dành cho con gái tôi.”
Mọi người ồ lên.
“Suốt mười năm qua, tôi giấu thân phận, sống nghèo, để thử lòng con. Tôi không cần con trả ơn, chỉ mong con nhớ đến mẹ, nhớ đến gốc gác. Nhưng hôm nay, con gái tôi – vì sợ mất mặt – không cho mẹ đứng gần, không cho gọi một tiếng ‘mẹ’ trước bàn dân thiên hạ.”
Bà quay sang nhìn Linh. “Mẹ không giận con. Mẹ chỉ đau lòng.”
Linh đứng chết lặng. Mắt cô đẫm nước, tay run rẩy bám lấy tay chồng.
“Con tưởng mẹ nghèo thì mẹ đáng xấu hổ. Nhưng con à, không có những đồng tiền ‘hèn mọn’ đó, làm sao con có ngày hôm nay? Không có người mẹ quê mùa này, làm sao con sống sót qua những năm đại học?”
Tiếng nức nở vang lên từ phía hàng ghế khách. Một vài người cúi đầu.
“Con từng là đứa trẻ ngoan, biết cảm ơn, biết ôm mẹ khi mẹ mỏi lưng. Nhưng quyền lực, địa vị… đã xóa sạch những ký ức đó rồi.”
Bà Mai rút trong túi tờ sổ tiết kiệm. “Đây là phần mẹ để lại cho con. Nhưng nếu con thấy mẹ là vết nhơ, thì con không cần nhận nữa.”
Rồi bà quay lưng, bước xuống, đôi dép vẫn lẹp xẹp như ban đầu, nhưng dáng đi không còn run rẩy.
Linh òa khóc. Cô lao theo, giữa ánh nhìn sững sờ của mọi người. “Mẹ… mẹ ơi, con sai rồi! Con sai rồi…”
Bà Mai dừng lại. Không nhìn con, chỉ khẽ nói: “Khi con quên mất mẹ là ai, con cũng quên luôn chính mình rồi.”
Và rồi bà đi, bỏ lại sân khấu lộng lẫy, bỏ lại cả đứa con gái đang gục xuống trong váy cưới đẫm nước mắt.
Đó là ngày cưới đáng nhớ nhất, không vì sự sang trọng, mà vì một người mẹ nghèo dạy cho cả hội trường bài học về hiếu, về khiêm nhường, và tình yêu vô điều kiện – thứ mà không chiếc váy cưới nào đủ trắng để che lấp nếu thiếu đi.
