Đêm trước khi lên bàn mổ, tôi nằm cuộn trong chăn mỏng, nghĩ đến những bữa cơm nhào nặn bằng bao nhiêu mồ hôi, nghĩ đến ánh mắt con trai tôi khi tôi nói: “Mẹ chỉ mổ cái ruột thừa thôi, rồi về với con.” Tôi mỉm cười cố gắng cho con yên lòng, nhưng trong lòng có cái gì đó nặng như đá.
Ca mổ cấp cứu, bác sĩ nói đơn giản: “Mổ nội soi, ổn thôi.” Tôi yên tâm phần nào vì biết bệnh viện làm tốt. Thế nhưng trước khi đưa vào phòng mổ, điện thoại tôi rung liên tục. Tôi bật màn hình—hàng loạt tin nhắn và cuộc gọi nhỡ: “Chuẩn bị đi Nhật nhé!”, “Mua vé rồi, tuần sau xuất phát”, “Sinh nhật mẹ, cả nhà đi đầy đủ”. Tôi dụi mắt, kéo lên xem đoạn chat gia đình.
Họ đã lên kế hoạch. Ngay cả sinh nhật mẹ chồng—cái ngày mà bà hay nhắc “nhà mình phải có lễ lớn”—cũng được chọn để đi xa, mua vé hạng thương gia bay sang Nhật mấy ngày, ăn uống, mua sắm hàng hiệu. Mừng cho mẹ chồng ư? Hay mừng cho bộ mặt của nhà họ Lê?
Tôi lơ mơ chợt thấy dòng tin cuối cùng của cô em chồng, giọng như cười khinh: “Thôi để chị dâu ở nhà cho đỡ tốn, chị em chúng ta đi chơi cho sướng.” Câu chữ đó như một cú búng tay thẳng vào mặt tôi khi tôi sắp bị gây mê. Tim tôi nghẹn lại.
Tôi vào phòng mổ với hình ảnh cô em chồng mặc váy mới cười nói với mẹ, với giọng cũng đang cười trên màn hình điện thoại. Bác sĩ làm việc, mọi thứ quay như chong chóng.
Trong những ngày nằm viện còn buồn bã hơn. Tôi ăn uống chậm, về nhà thì còn thấy căn bếp im lặng. Tiền viện phí tôi lo phần lớn, vì chồng tôi bận đi làm, nhưng rõ ràng tâm trí anh dạt sang một nơi khác: một chuyến đi xa, một tấm hình mẹ chồng mặc kimono, một status sang chảnh. Tôi biết họ tính toán: cho mẹ một “đại lễ” để lấy tiếng, để mọi người thấy gia đình họ thanh lịch, còn tôi—chị dâu—thì là một tiện nghi bỏ ở nhà.
Ngày xuất viện, tôi gắng gượng về nhà. Chồng ôm vội: “Em khỏe rồi chứ?” Nhưng anh nhìn tôi như nhìn cái bản kê chi phí, lạnh nhạt. Mẹ chồng bước vào phòng, nụ cười lướt qua, hỏi xã giao: “Sao mổ nhanh thế, bà hàng xóm kể là em được bác sĩ già giỏi…”. Không một lời hỏi han thiết thân. Cô em chồng thì đã chạy đi thử đồ, sung sướng sắp được lên máy bay “ăn sinh nhật mẹ”.
Tôi muốn hét lên: “Mẹ ơi, con đã mổ, con đau lắm!” Nhưng tôi không hét. Tôi làm điều khác—một điều mà tôi đã suy nghĩ trong những ngày nằm viện, từng đêm mơ qua mơ lại.
Trong túi áo bệnh nhân, tôi giữ một loạt thẻ ngân hàng—sáu chiếc “thẻ đen” vật lý, cấp cho gia đình theo những hạn mức hoành tráng do công ty chồng tôi ký. Trước kia, tôi là người phụ trách chuyển khoản, đặt vé, lo hộ gia đình; tôi ký tên trên nhiều giấy tờ là vì tin tưởng. Những “thẻ đen” ấy là công cụ tiện lợi: mua sắm, thanh toán, trả tiền du lịch, chi phí sinh hoạt. Họ dùng chúng như công cụ, như củ cà-rốt treo trước mặt, như minh chứng cho địa vị. Nhưng khi bệnh tật ập đến, khi tôi cần lòng người, những tấm thẻ ấy chỉ dành cho niềm vui của họ trên đất Nhật.
Tôi im lặng. Đêm xuất viện, khi cả nhà chồng đang chuẩn bị hành lý, tiếng cười vang dội, tôi lẳng lặng vào phòng làm việc, mở laptop. Tôi gọi cho ngân hàng—không phải để hỏi cách vay, mà là đăng xuất, hủy tạm thời. Tôi dùng quyền hạn, những dữ liệu hợp pháp mà tôi nắm—vì tôi là người từng quản lý chi tiêu—để khóa những thẻ đã dùng như cớ nhà giàu ấy. Tôi huỷ tạm thời 6 thẻ đen: tạm khóa, dừng chi tiêu, yêu cầu xác thực bằng chủ thẻ chính—người đang ung dung dọn vali.
Hành động không ầm ĩ, không hung hăng. Tôi không ăn cắp, không chiếm đoạt; tôi dùng quyền kiểm soát hợp pháp trên những tài khoản mà tôi quản lý. Nhưng với một gia đình đã quen tiêu tiền như rót nước, khóa thẻ trong lúc họ đang lên máy bay là một cú sốc.
Sáng hôm sau, sân bay náo nhiệt tin nhắn. Mẹ chồng loay hoay hỏi: “Sao thẻ không dùng được?” Em chồng quay sang chồng tôi: “Anh xử lý đi”. Chồng tôi vội gọi, mặt biến sắc. Họ tìm mọi cách: gọi ngân hàng, gọi tôi. Tôi im lặng. Tôi muốn họ cảm nhận cái trống rỗng khi tiện nghi bị cất đi, như tôi cảm nhận sự trống rỗng khi họ bỏ tôi lại trong bệnh viện.
Cuộc điện thoại đầu tiên của chồng tới lúc tôi đang cho con ăn sáng. Anh gằn gằn: “Em đã làm gì với thẻ? Sao giờ mẹ và em không thanh toán được?” Tôi đặt muỗng xuống, nhìn thẳng vào mắt anh: “Anh nhớ chuyến đi mừng sinh nhật mẹ chứ? Ai đã đặt vé, ai đã sắp xếp? Ai đã nói ‘Để chị dâu ở nhà cho đỡ tốn’? Thẻ không dùng được là vì em khóa tạm. Không phải vì em thích làm rối, mà vì em cần họ hiểu cảm giác bị bỏ rơi.”
Có một lúc im lặng. Tiếng ồn phía bên kia như dồn lại. Chồng tôi hỏi: “Em định làm gì vậy?” Tôi trả lời bình thản: “Em muốn họ nhận ra—khi tiện nghi bị lấy đi, họ mới thấy mình đã ích kỷ ra sao.”
Hành động của tôi khiến mẹ chồng và em chồng phải thay đổi kế hoạch. Họ lục lọi ví, ôm đồ trả vé, bàn bạc nhỏ, vẻ mặt không còn là cái cười đắc ý. Cả nhà rối rít, chuyến đi bị hoãn, tiền mất phí huỷ vé, tiếng xấu bắt đầu râm ran trong họ hàng: “Sao lại hủy giữa chừng? Chắc có chuyện gia đình.”
Cú huỷ thẻ là một bài học không lời. Nó làm bật lên sự tương phản: trong khi họ coi tôi như đồ bỏ ở nhà, họ lại lệ thuộc vào tiện nghi đến mức không thể nghĩ ra một lựa chọn khác.
Nhưng tôi không làm điều đó chỉ để trả thù. Sau khi họ im lặng ở phòng khách với vali chồng chất, tôi ngồi xuống, viết lá thư—ngắn gọn mà rõ ràng. Tôi nói tôi sẽ nghỉ làm một thời gian để dưỡng sức. Tôi viết rằng nếu họ muốn vui thì hãy vui, nhưng đừng coi tôi là đồ bỏ. Tôi ký tên, để lên bàn, nơi họ không thể không thấy khi bước vào.
Hậu quả không phải là bi kịch vĩ đại. Không ai bị bắt giam, không ai bị ném đá khắp nơi. Nhưng cái giá họ phải trả là cái nhìn về chính mình: mẹ chồng thấy khuôn mặt con trai luống cuống, em chồng mím môi hối hận, chồng tôi—anh tưởng rằng mọi thứ có thể tiếp diễn như cũ—bỗng thấy trống vắng, thấy trách nhiệm.
Thời gian sau đó, chúng tôi nói chuyện nhiều hơn. Chồng tôi im lặng suy nghĩ; anh bắt đầu nhận ra mình đã bỏ rơi vợ lúc cô yếu nhất. Mẹ chồng—ban đầu ngạo mạn—phải đối diện lời đàm tiếu trong họ hàng vì chuyến đi bị huỷ giữa chừng. Em chồng đỏ mặt, học được phép lịch sự và cách tôn trọng người khác.
Còn tôi? Tôi là người được chữa lành không chỉ bởi bác sĩ mà bởi chính hành động nhỏ nhưng quyết đoán của mình. Tôi không muốn làm kẻ hạ nhục họ; tôi muốn họ thức tỉnh. 6 thẻ đen bị khóa chỉ là cái cớ để đặt mọi người trước gương.
Cuối cùng, chúng tôi không chia tay. Không phải vì lời van xin hay năn nỉ, mà vì chồng tôi đã thấy được mình trong tấm gương tôi đặt ra. Họ sửa đổi—không hoàn hảo, nhưng là bắt đầu. Tôi cũng tha thứ, nhưng không quên. Tôi để lại bài học: tình nghĩa không thể bị mua bằng vé máy bay hay bữa tiệc xa hoa; và khi người thân quên mất điều đó, đôi khi cần một hành động, dù im lặng, để kéo họ về thực tại.
