Tổng số tiền công đức, tài trợ thực thu tại các di tích lịch sử – văn hóa trên phạm vi toàn quốc năm 2023 là 4.100 tỉ đồng; trong đó, Quảng Ninh có số thu ước trên 200 tỉ đồng.
Ngày 26.6, Bộ Tài chính có báo cáo gửi Chính phủ về kết quả kiểm tra tổng thể việc quản lý tiền công đức, tài trợ tại các di tích lịch sử – văn hóa trên phạm vi toàn quốc năm 2023.
Theo số liệu báo cáo của các địa phương, cả nước hiện có 31.211 di tích lịch sử – văn hóa (31.581 di tích thành phần). Trong 31.581 di tích thành phần, có 15.324 di tích (49%) có số liệu thu, chi tiền công đức, tài trợ.
Tổng số tiền thực thu trong năm 2023 là 4.100 tỉ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng; tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo).
Tổng số tiền công đức, tài trợ thực thu trong năm 2023 là 4.100 tỉ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng; tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo)
MINH HẢI
Trong đó, số thu tại các di tích là cơ sở tín ngưỡng 3.062 tỉ đồng (75%). Có 63 di tích thu trên 5 tỉ đồng, trong đó có 28 di tích thu trên 10 tỉ đồng.
Số di tích thu trên 25 tỉ đồng là 7, gồm: miếu Bà Chúa Xứ ở Châu Đốc, An Giang (220 tỉ đồng); đền Bảo Hà ở Bảo Yên, Lào Cai (71 tỉ đồng); khu di tích lịch sử Nhà tù Côn Đảo ở Bà Rịa – Vũng Tàu (34 tỉ đồng); đền Sòng Sơn ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa (28 tỉ đồng); đền Hùng ở Phú Thọ (26 tỉ đồng) và 2 di tích ở Hà Nội là đình La Khê (28 tỉ đồng) và đền trình Ngũ Nhạc ở chùa Hương (33 tỉ đồng).
Số thu tại các di tích là cơ sở tôn giáo 1.038 tỉ đồng (25%). Có 15 di tích thu trên 5 tỉ đồng, trong đó chỉ có 4 di tích thu trên 10 tỉ đồng.
Theo báo cáo, 7 tỉnh, thành phố có số thu trên 200 tỉ đồng, gồm: Hà Nội (672 tỉ đồng), Hải Dương (278 tỉ đồng), An Giang (277 tỉ đồng), Bắc Ninh (269 tỉ đồng), Hưng Yên (242 tỉ đồng), Nam Định (215 tỉ đồng).
Tỉnh Quảng Ninh được giao thực hiện thí điểm việc kiểm tra, số thu 4 tháng đầu năm 2023 trên 67 tỉ đồng (đã bổ sung số thu tại chùa Ba Vàng và một số di tích), ước thu cả năm trên 200 tỉ đồng.
Có 9 tỉnh, thành có số thu trên 100 tỉ đồng đến dưới 200 tỉ đồng, gồm: Hải Phòng (183 tỉ đồng), Thái Bình (169 tỉ đồng), Vĩnh Phúc (127 tỉ đồng), Bắc Giang (122 tỉ đồng), Phú Thọ (119 tỉ đồng), Lào Cai (116 tỉ đồng), Nghệ An (115 tỉ đồng), Ninh Bình (110 tỉ đồng), Thanh Hóa (105 tỉ đồng).
1.771 cơ sở di tích không báo cáo
Về chi công đức, báo cáo của Bộ Tài chính nêu rõ: tổng số chi tiền công đức trong năm 2023 là 3.612 tỉ đồng (một số địa phương có số chi cao hơn số thu do sử dụng số dư năm 2022 chuyển sang).
Trong đó, chi quản lý là 445 tỉ đồng (12%); chi hoạt động lễ hội là 692 tỉ đồng (19%); chi tu bổ, tôn tạo di tích là 1.643 tỉ đồng (46%); các khoản chi tuyên truyền, bảo đảm an ninh trật tự, phòng, chống cháy nổ, bảo vệ môi trường, cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới các công trình phụ trợ tại di tích là 542 tỉ đồng (15%); chi hoạt động từ thiện, nhân đạo là 290 tỉ đồng (8%).
Đối với số tiền còn dư đến cuối năm 2023, được chuyển sang năm 2024 để tiếp tục sử dụng cho việc bảo vệ, phát huy giá trị di tích và tổ chức lễ hội.
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, trong điều kiện cân đối ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn, chi ngân sách dành cho lĩnh vực văn hóa hàng năm còn khiêm tốn, tiền công đức, tài trợ tại các di tích lịch sử – văn hóa là nguồn tài chính rất quan trọng, đã và đang đóng góp tích cực cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa nói riêng, góp phần phát triển kinh tế – xã hội của đất nước nói chung.
Đa số báo cáo của địa phương cho rằng số liệu báo cáo thu, chi tiền công đức, tài trợ của các di tích, kể cả di tích xếp hạng quốc gia đặc biệt mới chỉ phản ánh một phần, chưa đầy đủ.
Tại các di tích là cơ sở tôn giáo về cơ bản đều có hoạt động thu, chi tiền công đức, tài trợ nhưng còn khoảng 31%, tương ứng 1.771 cơ sở di tích không báo cáo.
Trong số này có nhiều chùa thuộc sở hữu chung của cộng đồng đã được UBND cấp tỉnh đưa vào danh mục kiểm kê để phục vụ cho công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích không báo cáo, với lý do là việc địa phương đưa chùa vào danh mục kiểm kê di tích không có ý kiến nhà chùa.
Ngoài ra, tại các di tích là đền, chùa có đặt đĩa, đặt khay trên các ban thờ khiến du khách đặt nhiều loại tiền lộn xộn, làm mất đi sự tôn nghiêm, thanh tịnh nơi thờ tự, gây lòng tham cho người khác.
Việc quản lý tiền công đức, tài trợ tại không ít di tích được Bộ Tài chính đánh giá là “chưa chặt chẽ, tiềm ẩn rủi ro, để thất thoát, trộm cắp”. Một số di tích giao tiền cho cá nhân giữ, đứng tên gửi tiết kiệm, cho các cá nhân vay, đã có trường hợp bị lừa nhiều tỉ đồng…
